Ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançları, başarı duyguları ve hedef yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bir yapısal eşitlik modellemesi çalışması

Abstract

Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançları, başarı duyguları ve hedef yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Alan yazın taraması yapıldığında hedef yönelimlerinin birçok bilişsel ve motivasyonel faktörle iç içe girdiği, epistemolojik inançların önemli bir parametre olarak sayıldığı ve hedef yönelimlerini etkilediği bulunmuştur. Bu bileşenleri etkileyen diğer bir parametrenin ise başarı duyguları olduğu ortaya çıkmaktadır. Epistemolojik inançlar, başarı duyguları ve hedef yönelimleri arasındaki ilişkiyi açıklayabilmek için ilişkisel model önerilmiştir. Önerilen ilişkisel model yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Araştırma 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Türkiye’nin Diyarbakır ilinde yedi farklı devlet ortaokulunda öğrenim gören toplam 1200 ortaokul öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada, nicel araştırma yaklaşımlarından, var olan durumu olduğu şekliyle betimleyen tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma deseni olarak “İlişkisel Tarama Modeli” seçilmiştir. Veri toplama aşamasında öğrencilerin epistemolojik inançları, başarı duyguları ve hedef yönelimlerini değerlendirmek için 5’li likert tipte “Kesinlikle Katılmıyorum” dan “Kesinlikle katılıyorum” ’a giden üç farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Veri setleri analizinde anketlerden toplanan veriler SPSS 23 programına aktarılmış ve kullanılan veri toplama araçlarının alt boyutlarında güvenirlik katsayıları için Cronbach Alpha değerleri hesaplanmıştır. Başarı duyguları, hedef yönelimleri ve epistemolojik inançlar ölçeklerinden elde edilen veriler AMOS programına aktarılmış ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Önerilen ilişkisel model yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi analizinde 1) epistemolojik inançlar ile hedef yönelimleri,2) epistemolojik inançlarla başarı duyguları, 3) hedef yönelimleriyle başarı duyguları arasında ilişki olduğu bulunmuştur. Yapısal eşitlik modellemesi sonuçları bilginin kesinliği, bilginin kaynağı ve bilmenin gerekçelendirilmesi boyutlarındaki epistemolojik inançların öğrenme ve performans hedef yönelimleri ile pozitif ve negatif duyguları anlamlı bir şekilde yordadığını göstermektedir. Buna karşılık bilginin gelişimine yönelik epistemolojik inançlar ile performans hedef yönelimleri ve olumlu-olumsuz başarı duyguları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Hedef yönelimleri ile başarı duyguları arasındaki ilişkiler incelendiğinde ise; performans yaklaşma hedef yönelimleri ile olumlu-olumsuz başarı duyguları arasında anlamlı ilişkinin bulunmadığı, buna karşılık diğer tüm alt boyutlar arasında anlamlı bir ilişki bulunduğu gözlenmiştir. Araştırmanın sonuçları ortaokulda kişisel epistemoloji ve başarı motivasyonu arasında geniş bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada epistemolojik inançlar hedef yönelimleri ve başarı duygularını etkileyen önemli bir değişken olarak yer almakta ek olarak hedef yönelimleri de başarı duyguları üzerinde etkili olarak karşımıza çıkmaktadır.

In this study, it was aimed to analyze the relationship between epistemological beliefs, emotions of achievement and goal orientations of secondary school students. When the literature was reviewed, it was found that goal orientations are intertwined with many cognitive and motivational factors, epistemological beliefs are considered as an important parameter and affect goal orientations. It turns out that another parameter affecting these components is emotions of achievement. A relational model has been proposed to explain the relationship between epistemological beliefs, emotions of achievement, and goal orientations. The proposed relational model has been tested with structural equation modeling. The research was carried out with the participation of a total of 1200 secondary school students studying at seven different public secondary schools in Diyarbakır, Turkey in the 2021-2022 academic year. In this research, the survey model, which is one of the quantitative research approaches, describing the existing situation as it is, was used. “Relational Screening Model” was chosen as the research design. In the data collection phase, three different data collection tools prepared with a 5-point Likert scale ranging from "Strongly Disagree" to "Strongly Agree" were used to evaluate students' epistemological beliefs, emotions of achievement and goal orientations. In the analysis of the data sets, the data collected from the questionnaires were transferred to the SPSS 23 program and Cronbach Alpha values were calculated for the reliability coefficients in the sub-dimensions of the data collection tools used. The data obtained from the achievement emotions, goal orientations and epistemological beliefs scales were transferred to the AMOS program and confirmatory factor analysis was applied. The proposed relational model has been tested with structural equation modeling. In the structural equation modeling, it was found that there is a relationship between 1) epistemological beliefs and goal orientations, 2) epistemological beliefs and emotions of achievement, 3) goal orientations and emotions of achievement. Structural equation modeling results show that epistemological beliefs in the dimensions of certainty of knowledge, source of knowledge and justification of knowledge significantly predict learning and performance goal orientations and positive-negative emotions of achievement. On the other hand, no significant relationship was found between epistemological beliefs about the development of knowledge, performance goal orientations, and positive-negative emotions of achievement. When the relationships between goal orientations and emotions of achievement are examined; It was determined that there was no significant relationship between performance approach goal orientations and positive-negative achievement emotions, whereas there was a significant relationship between all other sub-dimensions. The results of the research show that there is a relationship between personal epistemology and achievement motivation in secondary school. In this study, epistemological beliefs take place as an important variable affecting goal orientations and emotions of achievement, and in addition, goal orientations appear to be effective on emotions of achievement.