Annelerin çocuk yetiştirme tutumları ve çocuk eğitimi yeterlilikleri arasındaki ilişkinin 4-6 yaş çocuklarının öz-düzenleme becerilerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; annelerin çocuk yetiştirme tutumları ve çocuk eğitimi yeterlilikleri arasındaki ilişkininin 4-6 yaş çocuklarının öz-düzenleme becerilerine etkisini incelemektir. Bu temel amaç doğrultusunda annelerin çocuk yetiştirme tutumları ve çocuk eğitimi yeterliliklerinin; annenin yaşı, annenin eğitim durumu, annenin mesleği, çocuğun cinsiyeti ve çocuğun yaşına göre farklılık gösterip göstermediği, çocukların öz-düzenleme beceri düzeylerinin; annenin yaşı, annenin eğitim durumu, annenin mesleği, çocuğun cinsiyeti ve çocuğun yaşına göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Samsun il merkezi ve ilçelerinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kurumlarda okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arası çocuğu olan 231 anne ve 231 çocuktan oluşmuştur. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği”, “Çocuk Eğitimi Yeterliği Ölçeği(Ebeveyn Formu)” ve “4-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Öz-Düzenleme Becerileri Ölçeği (Anne Formu)” kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde t-Testi, ANOVA, Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının meslek değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Annenin yaşı değişkeninin “aşırı hoşgörülü tutum” alt boyutta, eğitim durumu değişkeninin “demokratik tutum” ve “aşırı hoşgörülü tutum” alt boyutta, çocuğun yaşı değişkeninin “koruyucu tutum” alt boyutta ve çocuğun cinsiyeti değişkeninin ise “otoriter tutum” alt boyutta farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Annelerin çocuk eğitimi yeterliliklerinin annenin yaşı, çocuğun yaşı ve cinsiyeti değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Eğitim durumu değişkeninin “sorumluluk kazandırma” ve “çocuğu geliştirme” alt boyutta, meslek değişkeninin ise “sorumluluk kazandırma” ve “çocuğu tanıma” alt boyutta farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. 4-6 yaş aralığında yer alan çocukların öz bakım beceri düzeylerinin annenin yaşı değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Çocuğun yaşı değişkeninin “çalışma belleği” alt boyutta, eğitim durumu değişkeninin “dikkat” ve “engelleyici kontrol-duygu” alt boyutta, meslek değişkeninin “dikkat” alt boyutta ve çocuğun cinsiyeti değişkeninin ise “dikkat” alt boyutta farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Annelerin çocuk yetiştirme tutumları ile çocuk eğitimi yeterlilikleri arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişki bulunmuştur.

The aim of this study is to examine the effect of the relationship between mothers' child rearing attitudes and child education competencies on the self-regulation skills of 4-6 year old children. In line with this main purpose, it was examined whether mothers' child-rearing attitudes and child-rearing competencies differed according to mother's age, mother's educational status, mother's occupation, child's gender and child's age, and whether children's self-regulation skill levels differed according to mother's age, mother's educational status, mother's occupation, child's gender and child's age. The study was conducted using the relational survey model, one of the quantitative research methods. The sample of the study consisted of 231 mothers and 231 children aged 4-6 years who attended preschool education in institutions affiliated to the Ministry of National Education in Samsun city centre and districts in the 2021-2022 academic year. The data of the study were obtained by using "Personal Information Form", "Child Raising Attitude Scale", "Child Education Competence Scale (Parent Form)" and "Self-Regulation Skills Scale for 4-6 Year Old Children (Mother Form)". In the analysis of the data, t-Test, ANOVA, Pearson Correlation Analysis were used. It was observed that the child rearing attitudes of the mothers participating in the study did not differ significantly according to the occupation variable. It was concluded that the mother's age variable showed a difference in the "extremely tolerant attitude" sub-dimension, the educational status variable in the "democratic attitude" and "extremely tolerant attitude" sub-dimensions, the child's age variable in the "protective attitude" sub-dimension and the child's gender variable in the "authoritarian attitude" sub-dimension. It was observed that mothers' child education competences did not differ significantly according to the variables of mother's age, child's age and gender. It was concluded that the educational status variable differed in the sub-dimensions of "gaining responsibility" and "developing the child", and the occupation variable differed in the sub-dimensions of "gaining responsibility" and "recognising the child". It was observed that the self-care skill levels of children aged 4-6 years did not differ significantly according to the age of the mother. It was concluded that the child's age variable differed in the "working memory" sub-dimension, the educational status variable differed in the "attention" and "inhibitory control-emotion" sub-dimensions, the occupation variable differed in the "attention" sub-dimension and the child's gender variable differed in the "attention" sub-dimension. A positive and significant relationship was found between mothers' child rearing attitudes and child education competences.