Haylî Ahmed Çelebi Divanından seçme şiirler (transkripsiyonlu metin)

Abstract

Bu çalışmada XVII. yüzyılda yaşamış, ilmî yönü ve şairliğiyle edebiyat dünyamızda yer edinmiş olan Haylî Ahmed Çelebi’nin Dîvânı incelemeye tâbi tutulmuştur. Eserin tespit edebildiğimiz tek nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu, Fehmi Ethem Karatay Koleksiyonu’nda Bağdat 164numarasıyla kayıtlı bulunmaktadır. Elimizde bulunan gayr-ı mürettep Dîvân incelendiğinde şairin klasik Türk edebiyatında kullanılan birçok nazım şekliyle şiir yazdığı görülür. Yazma içerisinde Haylî’ye ait şiirlerin yanında başka şairlere ait şiirler ve mensur parçalar da yer almaktadır. Çalışma üç temel bölümden müteşekkildir. İlk olarak XVII. asrın siyasî ve edebî dokusundan bahsedilerek çalışmaya girizgâh yapılmıştır. Birinci bölümde Dîvânın müellifi Haylî Ahmed Çelebi’nin hayatı ve edebî kişiliğine değinilmiştir. İkinci bölümde ise sırasıyla nüsha tavsifi, Dîvânın tertibi, nazım şekilleri ve türleri, kullanılan vezinler, kâfiye ve redif unsurları, dil ve üslup özellikleri, kullanılan edebî sanatlar, başlıklar halinde incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise metin kurulurken izlenen yöntem ifade edildikten sonra tezimize konu olan şiirler çeviri yazıya aktarılmıştır. Çalışmanın temel gayesi, Haylî Ahmed Çelebi’nin hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve Dîvânından seçme şiirlerin çeviri yazıya aktarımıyla müstakil bir eser ortaya koyarak şairi akademik sahaya tanıtmaktır.

In this study, the Divan (collection of poems) of Hayli Ahmed Çelebi, who lived in the 17th century and made a name for himself in the literary world with his scholarly contributions and poetic talent, is subjected to examination. The only known copy of the work that we were able to identify is cataloged as number 164 in the Topkapi Palace Museum Library Turkish Manuscripts Catalog, Fehmi Ethem Karatay Collection, located in Baghdad. When we examine the incomplete Divan we have, it becomes evident that the poet used various poetic forms commonly employed in classical Turkish literature. In addition to poems by Hayli, the manuscript also contains poems by other poets and prose passages. The study is divided into three main sections. Firstly, an introduction is provided by discussing the political and literary context of the 17th century. In the first section, the life and literary personality of the author of the Divan, Hayli Ahmed Çelebi, are discussed. In the second section, the manuscript's classification, the arrangement of the Divan, types and forms of poetry, meters used, rhyme and refrain elements, language and stylistic features, literary devices employed, are all examined in sections. In the third section, after explaining the method followed in establishing the text, the selected poems relevant to our thesis are translated into prose. The main aim of this study is to introduce the poet Hayli Ahmed Çelebi to the academic field by presenting a comprehensive work on his life, literary personality, works, and a selection of poems from his Divan in translation.