Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda tahkim ilk itirazı

Abstract

Tahkim hukukumuzda en genel tabir ile taraflar arasındaki uyuşmazlığın mahkemeler yerine hakemlerce çözümlenmesidir. Bu yüksek lisans tezinin konusu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 116. Maddesi 1. Fıkrası b bendinde düzenlenen tahkim ilk itirazıdır. Tahkim ilk itirazı, taraflar arasında var olan bir tahkim anlaşmasına rağmen taraflardan birinin devlet mahkemesinde dava açması halinde davalının uyuşmazlığın mahkemede değil tahkimde görülmesi gerektiği itirazıdır. Tahkim itirazı ile karşılaşan mahkeme eğer tahkim sözleşmesi hükümsüz, tesirsiz ve uygulanması imkânsız değil ise davayı usûlden reddeder. Tezimizin konusu HMK ile sınırlı olması sebebiyle tahkim itirazı iç tahkim kapsamında tartışılacaktır. Tahkim sözleşmesinin hukuki niteliği, uygulanacak hukukun tespiti için önemli olduğundan birinci bölümde bu konu da tartışılacaktır. İkinci bölümde esas olarak tahkim sözleşmesi incelenecektir. Ayrıca tahkim sözleşmesinin esas sözleşmeden ayrılabilirliği ve hakemlerin kendi yetkileri hakkında hüküm verebilmelerini ifade eden Kompetenz-Kompetenz prensibi de incelenecektir. Üçüncü bölümde tahkim itirazı hakkında verilen karar incelenecektir. Üçüncü bölüm tezin genel değerlendirmesi ile sonlanacaktır.

The subject of this master's thesis is the arbitration objection as a preliminary objection, which expresses the objection by the defendant that the dispute should be heard in arbitration, not before courts, if the dispute is brought before the courts despite the existence of an arbitration agreement between the parties. A court before which an action is brought in a matter which is the subject of an arbitration agreement shall rejection on procedural grounds unless it finds that the agreement is void, inoperative or incapable of being performed. Arbitration objection is regulated as one of the preliminary objections within subparagraph b of paragraph 1 of Article 116 of the Code of Civil Procedure No. 6100. Since the subject of our thesis is limited only to domestic arbitration, the issue of pleading arbitration objection and evaluation of it regarding the domestic arbitration will be discussed. Determining the legal character of the arbitration agreement is important in terms of determining the provisions to be applied to the agreement. In second chapter the arbitration agreement essentially will examined. Moreover, the separability of the arbitration clause from the articles of contract and the principle of competence-competence which is the authority of the arbitrators to grant judgment on their own powers, will also be examined. In the third chapter the effect of the decision on the arbitration objection will be examined. Which is the last part of the third chapter, our thesis will end with the conclusion part where the general evaluation of the thesis is present.