Emek yoğun ihracat yapan ülkeler ile sermaye yoğun ihracat yapan ülkelerin cari açık perspektifinde değerlendirilmesi ve Türkiye örneği: Ekonometrik bir analiz

Abstract

Cari açık, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler açısından oldukça önemli bir kavram olarak dikkat çekmektedir. Dünya genelinde bütün ülkelerin karşı karşıya kaldıkları çeşitli makroekonomik sorunlar olduğu bilinmektedir. Ancak özellikle serbestleşme sürecinin akabinde cari açık konusunun, bu sorunların başında geldiği belirtilmektedir. Bu çalışmada cari açık perspektifinde ekonometrik bir analiz yapmak amacıyla 1981-2021 dönemini baz alarak, emek yoğun ihracat modelini benimseyen ülkeler ile sermaye yoğun ihracat modelini benimseyen ülkeler ve Türkiye değerlendirme kapsamına alınmıştır. Çalışmada ülkeler; emek yoğun ve sermaye yoğun ihracat modelini benimseyen ülkeler olarak gruplandırılırken Uluslararası Standart Ticaret Sınıflandırması(SITC) sisteminin 4. gözden geçirilmiş versiyonu (Revision 4) temel alınmaktadır. SITC Revizyon 4’e göre emek yoğun ihracat modelini benimseyen ülkeler kapsamında Endonezya, Tayland ve Filipinler ele alınırken, sermaye yoğun ihracat modelini benimseyen ülkeler kapsamında ise Almanya, İngiltere ve Güney Kore değerlendirmeye dahil edilmiştir. Bu bağlamda ekonomik büyüme, ihracat hacmi ve merkez bankası rezervlerinin cari işlemler dengesi üzerindeki etkisini ve değişkenler arasında uzun vadeli ilişki olup olmadığını çoklu regresyon, ADF birim kök, Johansen eş bütünleşme, varyans ayrıştırması ve etki-tepki testlerini uygulayarak tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular neticesinde modele dahil edilen emek yoğun ihracat modelini benimseyen ülkeler bağlamında tüm değişkenlerin cari açık üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan yine bahse konu ülkeler için Johansen eş bütünleşme testi uygulanmış ve değişkenler arasında uzun vadeli bir ilişki olduğu saptanmıştır. Sermaye yoğun ihracat modelini benimseyen ve modelde yer verilen ülkelerde ise Güney Kore için tüm değişkenlerin cari işlemler dengesi üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılırken, İngiltere için tüm değişkenlerin cari işlemler dengesi üzerinde etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Almanya için de ihracat hacmi haricindeki değişkenlerin cari işlemler dengesi üzerinde etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Dahası, bu ülkeler için değişkenler arasında uzun vadeli ilişki olup olmadığını test etmek için Johanseneş bütünleşme testi uygulanmış ve yalnızca Güney Kore’de uzun vadeli bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Almanya ve İngiltere’de ise değişkenler arasında uzun vadeli bir ilişki bulunamamıştır. Değerlendirme kapsamına alınan bir diğer ülke olan Türkiye’de ise ekonomik büyüme ve merkez bankası rezervlerinin cari açık üzerinde etkisi tespit edilirken, ihracat hacminin cari açık üzerinde etkisi olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Yapılan Johansen eş bütünleşme testi sonucunda ise Türkiye’de belirtilen değişkenler arasında uzun vadeli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Current account deficits attract attention as a crucial term for both developed and developing countries. It is known that all countries around the world face various macroeconomic problems. However, it is stated that the current account deficit issue is at the forefront of these problems, especially after the liberalization process. In this study, in order to make an econometric analysis from the current account deficit perspective, countries that adopt the labour-intensive export model and countries that adopt the capital-intensive export model based on the 1981-2021 period were included in the evaluation. The example of Turkey is also discussed. Countries in the study; The 4th revised version (Rev. 4) of the International Standard Trade Classification (SITC) system is taken as a basis while grouping them as countries that adopt the labor-intensive and capital-intensive export model. While Indonesia, Thailand and the Philippines are considered within the scope of countries that adopt the labour-intensive export model, Germany, England and South Korea are included in the evaluation within the scope of countries that adopt the capital-intensive export model. In this context, it aims to determine the effect of economic growth, export volume and central bank reserves on the current account balance and whether there is a long-term relationship between the variables by applying multiple regression, ADF unit root, Johansen cointegration, variance decomposition and impulse-response tests. As a result of the findings obtained from the study, it has been determined that all variables are influential on the current account deficit in the context of countries that adopt the labour-intensive export model. On the other hand, the Johansen cointegration test was applied to these countries, and it was determined that there was a long-term relationship between the variables.In countries that adopt the capital-intensive export model, it is concluded that all variables affect the current account balance for South Korea, while all variables do not affect the current account balance for the UK. For Germany, it has been determined that variables other than the export volume do not affect the current account balance. Moreover, the Johansen cointegration test was applied to test whether there is a long-term relationship between the variables for countries, and a long-term relationship was observed only in South Korea. In Germany and England, was found no long-term relationship between the variables. In Turkey, another country included in the scope of the assessment, the effect of economic growth and central bank reserves on the current account deficit was determined, while it was found that the export volume did not affect the current account deficit. As a result of the Johansen cointegration test, it was determined that there is a long-term relationship between the variables specified in Turkey.