Fiyat düzeyi ve faiz oranı arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı fiyat düzeyi ve faiz oranı arasındaki ilişkinin Türkiye ölçeğinde araştırılmasıdır. Çalışmada; Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Nominal Faiz Oranı ve Vadesine Üç Ay Kalmış İkincil Piyasa Devlet İç Borçlanma Senetleri Faiz Oranları (DİBS) serileri kullanılmıştır. Serilerin temini için Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS) veri tabanları kullanılmıştır. Araştırma 2002:05-2020:12 dönemlerini kapsamaktadır. Tüm değişkenler düzey değerlerinde durağan dışı bulunmuş ve durağandışılığın kaynağının yapısal kırılmalar olmadığı saptanmıştır. Seriler birinci farkları alınarak durağanlaştırılmıştır. I(1). Bir birim kök içeren bu serilere Johansen eştümleşme analizi uygulanmış ve değişkenler arasında 1 eştümleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Kurulan hata düzeltme modellerinde, hata düzeltme terimleri istatistiksel olarak anlamlı ve iktisadi beklentiler yönünde bulunmuştur. Etki-Tepki analizinde ise; enflasyonun hatalarına verilen bir birimlik rassal şoka faizin ilk dönemler bir tepkisi olduğu ancak bu tepkinin giderek sönme eğilimine girdiği, faizin hatalarına verilen bir birimlik rassal şoka enflasyonun negatif tepkisi olduğu izlenmiştir.

The purpose of this study is to investigate the relationship between the price level and interest rates in Turkey. In this study, consumer price index, nominal interest rate and interest rate series of secondary market government dept securities with 3 months to maturity were used. The databases of the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) and Central Bank of the Turkish Republic Electronic Data Distribution System were used to obtain the series. The research covers the period between 2002:05-2020:12. All variables were found as non-stationary at their level values and it was determined that the reason of non-stationarity is not structural breaks. To achieve stationarity, first differences of the series were taken. Johansen co-integration analysis was applied to these series with a unit root and 1 co-integration relationship was determined between the variables. In the error correction models, the error correction terms were statistically significant and in line with economic expectations. In the impulse-response analysis, it was observed that the interest rate responds to a one-unit random shock to the errors of inflation in the early periods. However, this response tends to fade gradually, and inflation responds negatively to a one-unit random shock to the errors of interest rates.