Bireylerin kolektif eyleme katılım niyetlerini etkileyen unsurların, sosyal kimlik modeli ve benlik düzenleme kuramı açısından incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında temel amaç, kişileri kolektif eyleme katılmaya yönlendiren unsurları, sosyal psikolojik yaklaşımlardan Kolektif Eylemde Sosyal Kimlik Modeli (İngilizce kısaltmasıyla SIMCA) ve Düzenleme Odağı Kuramı (DOK)temelinde incelemektir. Üç araştırma sorusuna yanıt aranmıştır. İlki, kolektif eylem niyetinin eyleme davet eden mesajın çerçevesine (kayıp, kazanç odaklı ve nötr) ve mesaja maruz kalanların baskın benlik düzenleme odağına (kaçınma veya yaklaşma odaklı) göre değişip değişmediğidir. İkincisi ise SIMCA modelindeki ilişkilerin kayıp veya kazanç odaklı eyleme davet mesajlarının varlığında nasıl sonuçlar vereceğine ilişkindir. Son araştırma sorusu ile SIMCA modelindeki bazı ilişkilerin gücünün eyleme davet eden mesajın çerçevesine veya kişilerin benlik düzenleme odağına göre değişip değişmediği test edilmiştir. Araştırmaya Türkiye’de öğrenim gören ve cinsiyetini kadın olarak tanımlayan312 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırmada katılımcıların kolektif eyleme davet edildikleri mesaj içeriklerine göre oluşturulmuş 3 deneysel koşul vardır: kayıp-odaklı (N=102), kazanç-odaklı (N=104) ve kontrol koşulu (N=106). Her koşuldaki katılımcılar Kaçınmacı-Yönelimci Odaklar Ölçeği’nden aldıkları puanlara göre yaklaşma (yönelimci) odağı baskın veya kaçınma odağı baskın olmak üzere gruplandırılmış ve tüm grupların kolektif eyleme katılım niyetleri ölçülmüştür. Bulgular, katılımcıların kolektif eylem niyetlerinin, maruz kaldıkları mesaja ve baskın olan benlik düzenleme odaklarına göre farklılık göstermediğine işaret etmiştir. Her bir araştırma koşulunda SIMCA modeli sınandığında ise, modeli destekleyen sonuçlar elde edilmiştir. Grup etkililiği ile kolektif eylem niyeti arasındaki ve gruba yönelik adaletsizlik algısı ve kolektif eylem niyeti arasındaki ilişki her grupta pozitif yönde ve anlamlıdır. Grupla özdeşleşme ile adaletsizlik algısı arasındaki ilişki ise kazanç koşul haricindeki koşullarda pozitif yönde ve anlamlı bulunmuştur. Son olarak SIMCA modelindeki ‘adaletsizlik algısı-kolektif eylem niyeti’ ve ‘grup etkililiği-kolektif eylem niyeti’ ilişkilerinin güçlerinin, baskın olan benlik düzenleme odağına ve araştırma koşullarına bağlı olarak farklılık gösterip göstermediği incelenmiş ve anlamıl farklılıklar olmadığı görülmüştür. Araştırma sonuçlarına ilişkin değerlendirme tartışma ve sonuç bölümünde yapılmıştır.

The primary aim of this thesis is to investigate the factors that direct individuals towards engaging in collective action, based on the Social Identity Model of Collective Action (SIMCA) and the Regulatory Focus Theory. Three research questions were addressed. The first one was whether the type of the framing of the invitation message (loss-focused, gain-focused or neutral) and the dominant self-regulatory focus of the message recipients (prevention- or promotion-focused) influenced the intention for collective action. The second question was how the relationships within the SIMCA would manifest in the presence of loss or gain focus messages inviting action. The final question was whether the strength of certain relationships within the SIMCA would vary based on the framing of the invitation message and the dominant self-regulatory focus of individuals. A total of 312 university students studying in Türkiye and identifying as female participated in the study. The researh consists of three experimental conditions based on the content of the collective action-inviting messages: loss-focused (N=102), gain-focused (N=104), and control (N=106) conditions. Participants in each condition were grouped as either having a dominant promotion focus or a dominant prevention focus based on their scores from the Promotion-Prevention Scale. Those groups were compared in terms of their collective action intentions, and the results revealed no difference. Next, the SIMCA was tested for each research condition, and the results supported the model. In each condition, a significant positive relationship was found between group efficacy and collective action intention, as well as between perceived injustice towards the group and collective action The relationship between group identification and perceived injustice was also positive and significant in each research condition except the gain-focused condition. Finally, the strengths of the 'injustice perception-collective action intention' association and “group effectiveness-collective action intention” association in the SIMCA were examined to see whether they differ depending on the dominant self-regulation focus and research conditions, and it was found that there were no significant differences.