Kocadere Deresi'nden yakalanan bazı balık türlerindeki helmint faunası

Abstract

Bu çalışma, Şubat 2005-Ocak 2006 periyodunda Kocadere deresindeki (Bursa) üç balık türünde (113 adet Rutilus rutilus - kızılgöz balığı, 120 adet Blicca bjoerkna - tahta balığı ve 156 adet Scardinius erythrophthalmus - kızılkanat balığı) bulunan helmint türleri ve bunların aylara göre yaygınlığının araştırılması amacıyla yapılmıştır.Çalışma amacıyla yakalanan balıkların nekropsileri yapılmış ve sırasıyla deri, solungaç kapağı ve lamelleri, yüzgeç, göz lensi, sindirim kanalı, mezenter, kalp, karaciğer, dalak, böbrekler ve kas dokusu helmintolojik yönden incelenmiştir. Bulunan parazitler ilk olarak içerisinde %0,9'luk fizyolojik tuzlu su bulunan petri kutularına alınmış, daha sonra Monogenoidea'lar Bouin solüsyonunda; Trematoidea ile Cestoidea'lar %70'lik etil alkol içinde; Nematoda'lar ise 50 ml gliserin + 740 ml %95'lik etil alkol + 210 ml saf su karışımında tespit edilmiş ve sonrasında teşhisleri yapılmıştır.Bakısı yapılan balıklardan, R. rutilus'un %98,3'ü; B. bjoerkna'nın %99,1'i;S. erythrophthalmus'un ise %96,1'i bir veya daha fazla tür parazitle enfekte bulunmuş, bu üç tür balıkta toplamda da 11 farklı tür helmint saptanmıştır. Bu parazit türlerinin üç farklı balık türündeki dağılımları ve yıllık ortalama enfeksiyon oranları ise şöyle olmuştur: B. bjoerkna'da Dactylogyrus sphyrna (%24,2), D. distinguendus (%30,8), Diplostomum spathaceum metaserkeri (%96), Caryophyllaeus laticeps (%2,5) ve Eustrongylides sp. larvası (%8,3); R. rutilus'ta Dactylogyrus crucifer (%59,3), D. spathaceum metaserkeri (%95,6), Bothriocephalus acheilognathi (%0,9), Eustrongylides sp. larvası (%3,5) ve Contracaecum sp. larvası (%0,9); S. erythrophthalmus'ta ise Dactylogyrus difformis (%42,9), D. spathaceum metaserkeri (%80,1), Asymphylodora markewitschi (%1,9), Eustrongylides sp. larvası (%7,7), Contracaecum sp. larvası (%3,8) ve Skrjabillanus scardinii (%15) türleri bulunmuştur. Bu türler arasında D. distinguendus ve S. scardinii, Türkiye helmint faunası için yeni kayıtlardır.Sonuç olarak, her üç balık türünün tüm çalışma periyodu boyunca en az bir helmint türüyle enfekte olduğu saptanmış ve özellikle Contracaecum sp. larvalarının varlığı, tüketici sağlığı yönünden dikkat edilmesi gereken bir husus olarak değerlendirilmiştir.

Aim of this study was to investigate the helminths and their monthly prevalence in three fish species (113 Rutilus rutilus – roach, 120 Blicca bjoerkna - white bream and 156 Scardinius erythrophthalmus - rudd) in Kocadere stream (Bursa province) from February 2005 to January 2006. After necropsy of the catched fishes the skin, operculum and lamellae of the gill, fin, eye lens, gastrointestinal tract, mesentery, heart, liver, spleen, kidney and muscle tissue were examined for helminths. The parasites were firstly collected in petri dishes containing 0.9% physiologic salt solution and then identified after fixation in either Bouin solution (Monogenoidea), 70% ethyl alcohol (Trematoidea, Cestoidea) or a mixture of 50 ml glycerine + 740 ml 95% ethyl alcohol + 210 ml aqua dest (Nematoda). Of these fishes, 98.3% of R. rutilus, 99.1% of B. bjoerkna and 96.1% of S. erythrophthalmus were found to be infected with one or more helminth species and a total of 11 different helminth species were identified in all fishes. The distribution of the parasites in these fish species and the average prevalence rates (annually) were as follows: In B. bjoerkna (Dactylogyrus sphyrna (24.2%), D. distinguendus (30.8%), Diplostomum spathaceum metacerceria (96%), Caryophyllaeus laticeps (2.5%) and Eustrongylides sp. larvae (8.3%)); in R. rutilus (Dactylogyrus crucifer (59.3%), D. spathaceum metacerceria (95.6%), Bothriocephalus acheilognathi (0.9%), Eustrongylides sp. larvae (3.5%) and Contracaecum sp. larvae (0.9%)) and in S. erythrophthalmus (Dactylogyrus difformis (42.9%), D. spathaceum metacerceria (80.1%), Asymphylodora markewitschi (1.9%), Eustrongylides sp. larvae (7.7%), Contracaecum sp. larvae (3.8%) and Skrjabillanus scardinii (15%)). Among these helminths D. distinguendus and S. scardinii are the new records for the helminth fauna of Turkey. In conclusion, the three fish species were found to be infected with at least one helminth species throughout the entire study period. Additionally, the presence of Contracaecum sp. larvae should be taken into consideration in terms of consumers’ health.