İşletme çalışanlarının TTK M.55/1-c kapsamında müşteri çevresine yönelik haksız rekabet fiilleri ve hukuki sonuçları

Abstract

İşletmelerin ticari alandaki faaliyetlerinde rekabet asıldır. Rekabetin dürüst şartlarda yapılmasında hem rakipler hem de tüketicilerin menfaatleri vardır. Kuralların dışına çıkılarak rekabet edilmesinin ticari etik ve ahlak tarafından olduğu kadar hukuki ve ekonomik sebeplerle de mümkün olmaması gerekir. Rekabet tacirler için olduğu kadar genel ekonomi bakımından da önemli bir kurumdur. Nitekim rekabet, etkileri ve amaçları bakımından makro ve mikro ölçeklerde ele alınabilir. Makro açıdan rekabet ekonomideki kaynak dağılımına yönelik etkinliği esas alırken, mikro açıdan rekabet tüm tarafların menfaatini esas alır. Bu amaçlar ve araçların hukuksal çerçevesinin çizilmeden yürütülmesi düşünülemez. Bu çalışmada rekabetin rakipler, tüketiciler ve devlet üçlüsünü içine alacak şekilde mikro bakımdan oluşan özel bir parçası ele alınmıştır. Rekabet çeşitli kanunlarda düzenlenmiştir. Ticari olan rekabet hükümleri ise TTK'da düzenlenmiştir. TTK'da dürüstlük kuralı çerçevesinde ele alınan genel hüküm, diğerleri ise örnek kabilinden sayma şeklinde ele alınan özel hüküm olmak üzere haksız rekabet hallerine yer verilmiştir. Özel hükümlerden birisi de iş ürünlerine ilişkindir. İşletmeye ait iş ürünleri üzerinde en fazla bilgi sahibi kişiler doğal olarak iş ürünlerinin bir anlamda uygulaması konusunda görev yapan çalışanlardır. Çalışanların aynı işletmede çalıştıkları süre içinde veya işten ayrılıp başka bir işletmede çalışmaya başladıklarında iş ürünlerini başka işletmelere taşımaları mümkün hale gelmektedir. Çalışanların iş ürünlerinden şekli nasıl olursa olsun yetkisiz yararlanması fiilinin önemli bir unsuru ekonomik menfaatin elde edilmesi olarak karşımıza çıkmaktadır. İş ürünlerinden yetkisiz yararlananlara karşı etkin koruma yollarının başında dava yolu gelmektedir. Nitekim bu konuda kanunda sayılan tüm dava çeşitlerinin kullanılması mümkündür. Genel olarak usul hukukundaki ispatta kullanılan deliller haksız rekabet için de geçerli olmasına karşın iş ürünlerinin çalışanlarca dijital teknoloji aracılığıyla depolanabilir ve rakiplere ve işletme dışına taşınabilir olması özellikle ispat konusunda ciddi sorunları içinde barındırmaktadır.

Competition is principal in commercial activities of businesses. Honest competition benefits both competitors and consumers. Competition failing to comply with rules should not exist in terms of commercial ethics as well as legal and economic reasons. Competition is essential not only for merchants but also for the economy. Hence, competition may take place either in economy or business scale in terms of its effects and goals. While competition within economy targets the activity of resource allocation, competition within businesses prioritizes the interests of all sides. This study examines unfair competition involving the triad of competitors, consumers and the state. The institution of competition has been regulated by various laws. The regulations of commercial competition, on the other hand, can be classified into two categories according to Turkish Commerce Code (TTK): a blanket clause based on the principle of fairness and the others –special provisions based on the sample conditions of unfair competition. One of the special provisions concerns business products. The protection of business products under competition which evolves and improves each and every day means putting the principle of the protection of labour into practice in terms of the law of unfair competition. Those who are the most knowledgeable about business products are naturally the employees –in a sense- performing the duty of execution. Employees are likely to transfer business products to another business while they are still for the same business or when they start working for another business. That employees –no matter how- take advantage of business products is an important aspect in determining the emergence of the condition unfair competition. New aspects of unfair competition appear as a result of improving mass media and increasing number of employees changing jobs. This thesis tries to investigate those new aspects of unfair competition. Legal proceeding is one of the major means of protection against unauthorized utilization of business products. All types of lawsuits listed under the relevant law may be commenced regarding this issue. Although the evidence used for the testimony of the procedure is also valid for the testimony of unfair competition, the fact that business products can be digitally stored, delivered to competitors or taken out of the business by employees causes serious problems particularly in terms of testimony.