Büyük Selçuklu şehirleri ve ulaşım-ticaretteki yerleri (üç kaynağa göre-el-Belazuri, el-Bundari, er-Ravendi)

Abstract

Türkler tarih boyunca geniş bir coğrafyaya yayılmaları sebebi ile yerleşik ve göçebe yaşam tarzını bir arada sürdürmüşlerdir. Diğer bir ifade ile bir bölgede göçebe yaşayan Türklere karşılık başka bir bölgede şehir kurmuş ve yerleşik yaşamın gereklerini yerine getirmiş Türklere rastlamak mümkündür. Üç kaynakla sınırlı olduğumuz bu tezde, ilk olarak; İslam öncesindeki bir kısım Türklerin nerelerde ve nasıl yaşadıklarını, İslam sonrasında ise onların sahip oldukları şehirlerin İslam modeline göre nasıl şekillendirildiğini öğrenebildiğimiz Belazuri'nin eseri incelenecektir. Ardından da XI. yy’de Türk-İslam dünyasına yeni bir çehre kazandıran Büyük Selçukluların yerleşik anlayışlarını ve hâkim oldukları İran, Maveraünnehir ve Azerbaycan coğrafyalarında var olan şehirlerin onlar tarafından nasıl geliştirildiğini tespit etmek için de Bundari ve Ravendi'nin eserleri değerlendirilecektir. Son olarak; yine bu kaynaklara dayanarak şehir gelişimini doğrudan etkileyen ulaşım ağı ve iktisadi hayat hakkında bilgiler sunulacaktır.

Since the Turks have been expanded to a large geography, they lived both settled and nomadic life together. In other words, it is possible to encounter Turks who built cities and who fulfill the needs of settled life in another region in contrast to the nomadic Turks in one region. In this thesis which is limited with three resources, first the work of Belazuri from which we can learn where and how did a part of Turks lived before Islam, and how the citadels after they adopted Islam were shaped according to the Islam motifs will be studied. And then to determine the settled life perception of the great Seljukian, who gave the XI. Century Islamicworld a new face, and how the cities in the vicinities they owned- Iran, Transoxiana, and Azerbaijan- were developed by them, the works of Bundari and Ravendi will be evaluated. Last, information about the transportaition network, which effects city development directly, and economic life.