Dini bir değer olarak tevekkül yöneliminin psikolojik sebep ve sonuçları üzerine araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı İslam Dini’ne ait önemli bir değer olan tevekkül yöneliminin psikolojik sebep ve sonuçlarının açıklanmasıdır. Alt amaçları ise katılımcıların tevekkül algılarının açıklanması, tevekkül etme sürecinde rol oynayan psikolojik kavram ve süreçlerin ortaya çıkarılmasıdır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden kuram oluşturma yaklaşımına dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda amaçlı örnekleme yöntemi ile ulaşılan, yaşları 40 ile 69 arasında değişen 50 kişiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada içerik analizi ve betimsel analiz yapılmıştır. Verilerin analizinde NVivo 11 programından faydalanılmıştır. Araştırmada katılımcıların tevekkül algılarının literatürdeki tevekkül tanımları ile uyumlu olduğu, tevekkülün özellikle yeni karar alma aşamalarında, sağlık problemlerinde, ekonomik problemlerde; belirsizlik, çaresizlik veya sıkıntı hissedilen anlarda başvurulan bir yönelim olduğu görülmüştür. Kişilerin tevekkülün sonucu olarak kendilerini daha rahatlamış ve huzurlu hissettikleri, psikolojik dayanıklılıklarının arttığı, olayların sonuçlarını daha kolay kabullendikleri ortaya çıkmıştır. Tevekkül yönelimin en çok duygusal boyutta etkili olduğu bulgulanmıştır. Bu anlamda inançlı kişiler için tevekkülün önemli bir psikolojik destek mekanizması olduğu görülmüştür. Araştırmanın bulguları ilgili literatüre dayalı olarak tartışılmış, bulgulara dayalı olarak tevekkül modeli denemesi yapılmıştır. Son olarak ileri çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of this study is to explain the psychological cause and consequences of the orientation tawakkul, which is an important value belonging to the Islamic Religion. Their sub-goals are to explain the perceptions of the participants' tawakkul, and to reveal the psychological concepts and processes that play a role in the process of tawakkul. The research was based on the grounded theory approach of qualitative research methods. In this context, half-structured interview with 50 people, aged between 40 and 69, reached by purposive sampling method were carried out. Content analysis and descriptive analysis were carried out in the study. The NVivo 11 programme is utilized for analyzing the data. In this research the definition of tawakkul was proven to be compatible with previous researches and also it has been proven that tawakkul is preferred especially during the times of making new decisions, financial problems, uncertainty, feeling hopelessness or disturbance. It is found that people feel more peaceful and relaxed, have enhanced psychological endurance, and higher levels of acceptance. Results show that most effective tawakkul tendency is in emotional dimension. Thus, tawakkul is seen as an important supportive mechanism for pious people. Findings of the research are discussed with the researches in literature and a tawakkul model trial has been constructed based on the evidence. Finally, suggestions for future researches are presented.