Ebussuûd Efendi'nin fetvâları ile Cerîde-i İlmiyye fetvâlarının mukayesesi

Abstract

Bu çalışmada, Ebussuûd Efendi'nin fetvalarıyla Mayıs 1914 ile Eylül 1922 tarihleri arasında yayınlanan Cerîde-i İlmiyye fetvalarının mukayesesi yapılmaktadır. Çalışma ile; Osmanlı Devleti'nin en güçlü olduğu 16. yüzyılda verilen fetvalar ile devletin yıkılmaya yüz tuttuğu 20. yüzyılın başlarında şeyhülislamlar tarafından verilen fetvaların karşılaştırılmasıyla Osmanlı'daki sosyal, dinî, politik, hukukî değişim ortaya konulmaya çalışılacaktır. Tez bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte, tezin amacı ve önemi üzerinde durulacaktır. Birinci Bölüm'de Cerîde-i İlmiyye dergisinin özellikleri, çıkış amacı ve fetvalarda yer alan imzalar ele alınacaktır. Bu bölümde ayrıca Ebussuûd Efendi'nin ve Cerîde-i İlmiyye şeyhülislamlarının biyografileri ele alınacaktır. Tezin ikinci bölümünde ise fetvalar arasında mukayese yapılarak, fetvalardaki değişimin yoğunluk gösterdiği konular, ayrı başlıklar altında ele alınmıştır. Bu meyanda aile hukuku alanında, gayrimüslimler, köleler hakkında ve dini-siyasi telakkideki değişimi yansıtan bazı fetvalar aktarıldıktan sonra, fetvalardaki değişimin sebepleri çok boyutlu olarak ele alınacaktır.

In this thesis, it was maked the comparison of Abussud Afandy's Fatawas and Jarida-i Ilmiyya's Fatawa that have been published in May, 1914 between December, 1922. Thesis is consist of introduction and two episodes. In introduction, İt was stated the aim and importance of thesis. In the first episode it was handled the characteristics of the journal of Jarida-i Ilmiyya's goal of publishing and the signatures in the fatawas. In this episode it was described biographies of Abussud Afandy and sheikhs al-Islam of Jarida-i Ilmiyya, too. In the second episode of thesis, the differences in the status of women, non-muslims and slaves were specified by comparing of fatawas. By assesssin the differences between two terms, the reasons were identified and sociological anaysis were examined. Social change was proved.