Bazı arpa genotiplerinde değişik gelişme dönemlerindeki su tüketimlerinin verim ve verim komponentlerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, arpa genotiplerinin çıkıştan itibaren olan gelişmelerini su tüketimleri ile birlikte değerlendirip, bunun bazı morfolojik ve fizyolojik karekterlerle olan etkilerini incelemek amacıyla Eskişehir'de 1991-94 yıllarında yapılmıştır. Genotiplerin gelişme dönemi içindeki toplam kuru madde verimleri ve tane verimi yıla göre değişmiştir. Erken dönem gelişmesi ile hasat anındaki toplam kuru madde verimi arasında 1992-93 yılında % 5 düzeyinde pozitif ilişki bulunmuştur. Ancak erken dönem gelişmesi ile tane verimindeki ilişki her üç yılda da anlamsız olmuştur. Genotiplerin gelişme dönemleri içindeki evapotranspirasyonları arasında istatistiki düzeyde fark bulunamamıştır. Su Kullanma Etkinlikleri (S.K.E) yıla göre değişmiştir. Toplam verim için S.K.E. 3.2 - 5.8 kg da"1 mm"1 arasında, tane verimi için ise 0.9-1.4 kg da"1 mm"1 arasında değişmiştir. 1991-92'de başakta tane sayısı, 1992-93 ve 1993-94' de ise birim alanda başak sayısı ile verim arasında pozitif ilişki bulunmuştur. Başaklanma tarihi ile verim arasında 1991-92 yılında negatif, tane doldurma süresi ile verim arasında ise 1991-92 ve 1993-94 yıllarında pozitif ilişki bulunmuştur. Ayrıca, başaklanma tarihinin öne alınması ile tane doldurma süresi artmıştır. Evapotranspirasyon, bitki boyu ve birim alanda başak sayısı gözlemlerinde yıl- çeşit interaksiyonu anlamsız olurken, toplam ve tane verimi, başaklanma olum süresi, başakta tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, tane doldurma süresi ve oranında ise yıl-genotip interaksiyonu anlamlı bulunmuştur.

This experiment was carried out in Eskişehir, from 1991 through 1994, to evaluate the growth and water consumption of some barley genotypes starting from emergence and to study its effect on some morphological and physiological characters. Total dry-matter productions throughout the growing season and grain yields of the genotypes varied from year to year. A positive correlation, significant at 0.05 level, was found between early season growth and the total dry matter production at maturity in 1992-93, but relation between early growth and grain yield was not significant in any year. There was no significant difference among total evapotranspirative water consumption of genotypes. Water Use Efficiencies (W.U.E.) changed with year. Water Use Efficiencies of genotypes varied between 3.2 and 5.8 kg /(da mm) for biological yield, and between 0.9 and 1.4 kg/(da mm) for grain yield. In 1991-1992 growing season, grain yield was positively correlated with kernels per spike, in 1992-1993 and 1993-1994 seasons grain yield was positively correlated with spikes per square meter. The relation between heading date and grain yield was significantly negative in 1991-1992. In 1992-1993 and 1993-1994, significant positive correlation was found between grain yield and grain filling duration. Besides, grain filling duration was increased with early heading Genotype-year interaction was not significant for evapotranspiration, plant height, and spikes per square meter, but it was significant for total and grain yields, heading date, kernels per spike, grain-filling duration and grain-filling rate.