Avrupa Birliği ve Türkiye'de KOBİ'lere yönelik AR-GE teşvikleri: Bursa uygulaması

Abstract

Küreselleşme süreci, ülkeleri farklılaşan ihtiyaçlar doğrultusunda yeni ürünler üretmeye yöneltmiştir. Yeni ürünlerin üretilmesinde de en etkili araç Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri olarak görülmektedir. Ar-Ge faaliyetleri uzun dönemli büyümenin sağlanmasında ve ulusal rekabetin artırılmasında önemli bir yere sahiptir. Dünyada son yıllarda özellikle özel sektör Ar-Ge faaliyetlerinin artırılması için çaba sarf edilmektedir. Özel sektör ekonomik birimleri olan işletmelerin, bu işletmeler içerisinde de ekonomiye sağladıkları katkılar ve sayıları açısından önemli bir yere sahip olan Küçük ve Orta Ölçekli İşletme (KOBİ)'lerin Ar-Ge faaliyetlerinin artırılması için desteklenmesi gerekmektedir. Ülkeler çeşitli araçlarla bu faaliyetleri teşvik etmektedir. Bu çalışmanın amacı da Bursa'da faaliyet gösteren KOBİ'lerin Ar-Ge faaliyetlerinin durumu ve bu faaliyetlere bakış açılarını ortaya koymak ve KOBİ'lerin Ar-Ge teşviklerinden yararlanma düzeyleri ile bu teşviklerin etkinliğini belirlemektir. Bunun için öncelikle KOBİ'lere ve Ar-Ge'ye ilişkin genel bilgiler verilmiş ardından Ar-Ge politikaları açısından Türkiye'nin takip ettiği Avrupa Birliği Ar-Ge teşvikleri ülkeler bazında incelenerek, Türkiye'deki durum ortaya konmuştur. Ve son olarak da çalışmanın temel amacından yola çıkılarak Bursa'da faaliyet gösteren 600 KOBİ'ye anket uygulanmıştır. Anketler sonucu elde edilen verilerle Ki-Kare ve korelasyon analizleri ile lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Sonuçta da; KOBİ'lerin büyümelerinin Ar-Ge faaliyetlerine bakışlarını olumlu bir şekilde etkilediği, KOBİ'ler için Ar-Ge teşviklerinin önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. KOBİ'ler kısmen doğrudan teşviklerden yararlanmaktadırlar ancak dolaylı teşviklerden yararlanma düzeyleri oldukça düşüktür.

Globalization process has led to countries production of new products towards the varying needs. R&D activities are seen as the most effective tool in this process. And this activities are very important for long-term growth and global competitiveness. In recent years, all of the countries exerting efforts to increase private sector R&D activities. Particularly the Small and Medium-sized Enterprises (SMEs) that have an important place in terms of contributions to economy needs to supported to increase their R&D activity. Countries encourages these activities by various tools. And the purpose of this study is; to determine the status of R&D activities and the effectiveness R&D incentives and benefit levels of these incentives of SMEs in Bursa. For this purpose, primarily given general information about SMEs and R&D activities then examined R&D incentives in European Union and present the status of R&D incentives in Turkey. And finally starting from the basic purpose of the study, conducted a questionnaire to 600 SMEs in Bursa. Chi-Square, correlation and logistic regression analysis are carried out. The obtained results are; R&D activities are important for particularly growing SMEs and SMEs are benefited from direct incentives. But only too few SMEs benefited from indirect R&D incentives.