Muhasebe denetiminde otomasyon imkan ve sınırları ve bir uygulama denemesi

Abstract

Muhasebe Denetiminde Otomasyon İmkan ve Sınırlan ve Bir ^Uygulama Denemesi adlı çalışmada, bağımsız denetçilerin bilgisayar teknolojisinden faydalanarak muhasebe denetim süreci içerisinde ne derecede otomasyon geliştirebileceklerinin araştırılması hedeflenmiştir. Bu amaca yönelik olarak gerçekleştirilen çalışmalarda ilk olarak, muhasebe denetimi, süreci ve bu süreci oluşturan safhalar kapsamlı olarak incelenmiştir. Daha sonra, denetim sürecinde herbir safhada bilgisayar teknolojisinin muhasebe denetimi alanına sağladığı imkanlardan ne şekilde faydalanılabileceği hususuna yönelik olarak araştırma ve, incelemeler gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmalarda, Muhasebe Denetimi, Denetimde Otomasyon ve Elektronik Veri İşleme Ortamında Denetim, Bilgisayar Destekli Denetim Araçları ve Teknikleri, Yapay Zeka Sistemleri ve bilgisayar teknolojisi araçlarının muhasebe denetimindeki uygulamalarına yönelik kaynaklar mümkün olduğunca geniş çapta incelenmiştir. Uygulamayla ilgili olarak yapılan çalışmalarda muhasebe denetiminde bilgisayar donanımı ve yazılımlarından ne şekilde faydalanılabileceğinin daha açık olarak görülebilmesi amacıyla Türkiye'de gıda sektöründe faaliyet göstermekte olan bir işletmede ticari alacakların denetimiyle ilgili bir bilgisayarlı denetim uygulaması gerçekleştirilmiştir. Muhasebe denetimiyle ilgili otomasyon imkan ve sınırlarının tespit edilmesine yönelik olarak gerçekleştirilen tüm inceleme ve araştırmaların sonucunda bağımsız denetim faaliyetinde bilgisayar teknolojisinin kullanımıyla denetim sürecinde büyük çapta otomasyonun mümkün olduğu ve bilgisayar teknolojisiden uygun şekilde faydalanmak suretiyle denetçilerin etkinliği ve verimliliği artırılabilirken denetim süresinin ve maliyetinin önemli ölçüde azaltılabileceği tespit edilmiştir. Bu konuyla ilgili yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkan diğer bir sonuç da, bağımsız denetimde otomasyon fikrinin Türkiye'de yeni yeni ilgi gören bir alan olmasına karşın gelişmiş ülkelerde uzun sayılabilecek bir zamandır uygulandığıdır. Sonuç olarak, denetim faaliyetinde bilgisayar teknolojisinden faydalanmanın gerçekleştirilen denetim çalışmalarının. verimliliği, kalitesi, süresi ve maliyeti üzerinde son derece olumlu etkilerinin olması yanısıra gelişmiş ülkelerde faaliyetlerini sürdürmekte olan denetim firmalarının uygulamalarında da tespit edildiği üzere çağın standartlarına uygun ve kaliteli bir denetim faaliyetinin gerçekleştirilmesi açısından bilgisayar teknolojisinin sağladığı imkanlardan faydalanmanın kaçınılmaz bir gereklilik olduğu gerçeği ortaya çıkmaktadır.

In the study titled Automation Possibilities and Limitations in Auditing and An Experimental Study, the efforts are targeted towards understanding the degree of automation generated by applying computer technology in external auditing. With this goal in mind, firstly, the researches are directed towards a better understanding of external auditing, its cycle and phases. Then, the researches about how to utilize the tools provided by computer technology effectively in every phase of an audit cycle are conducted. For tliis study, the literature about Auditing, Audit Automation and Auditing in EDP Environments, Computer Assisted Audit Tools and Techniques, Artificial Intelligence Systems and the application of computer technologies in auditing are searched and utilized as broad as possible. For understanding to what extend it is possible to utilize computer technology products in auditing, an experimental study in the trade receivables field of a company operating in the food sector in Turkey is conducted. As a result of this study targeted towards determining the opportunities and limitations of automation regarding external auditing, it is found out that there are possibilities of automation to great extends in auditing and by applying computer technology in an appropriate manner it is possible to increase the effectiveness and efficiency of auditors while decreasing the time and cost of conducting an audit. fAs another result of this study it is found out that although the idea of using computer tools in auditing is a new concept in Turkey, it has been in practice in the developed countries for many years. Finally, it can be stated that in addition to many benefits in the areas of increasing effectiveness and efficiency and decreasing time and cost to be obtained by the use of computer technology tools in auditing, utilizing computer technology is a must for the companies aiming to conduct high quality audits in today's highly technological (computerized) business environment as it can be seen from the practices of audit firms in developed countries.