İslam hukukunda çok eşlilik ve uygulamaları

Abstract

Bir erkeğin birden fazla kadınla evlenmesi anlamına gelen çok eşlilik, İslam hukuku eserlerinde de “Teaddüd-i Zevcat” olarak adlandırılmaktadır. Çok eşlilik insanlık tarihi kadar eski, ailenin tarihi ile eşdeğerdir. Seyrek ya da yaygın olarak toplumlarda, ekonomi, din, kültür gibi değişik sebeplerle uygulanagelmiştir. Çok eşlilik, İslamiyet’ten önce Arap coğrafyasında da kuralsız, sınırsız ve adaletsiz bir şekilde uygulanmaktaydı. Aileye ve onu oluşturan değerlere son derece önem veren İslam dini aile ve evlikle ilgili diğer konularda olduğu gibi çok eşliliği de revize etmiş ve hukuki bir zemine oturtmuştur. Özde tek eşliliği tavsiye eden İslam dini çok eşliliği tamamen yasaklamayarak şartları ve sınırlarını belirlemiştir. Fakat gerek fıkhî anlamda bir görüş birliği olmaması gerek kural ve hukuka dikkat edilmeden yapılan uygulamalar neticesinde zamanla çok eşlilik konusunda kafa karışıklığı artmış, bu uygulamalar Müslümanlar tarafından gereklilik yahut şartsız olarak mübah şeklinde görülmüştür. Alandaki ilk resmi düzenleme Osmanlı Devleti’nde 1917 Hukuk-iAile Kararnamesi ile yapılmış, bu kararname diğer Müslüman devletlere de örnek teşkil etmiştir. Bugün Türkiye ve Tunus hariç halkının çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde çok eşlilik şartsız yahut şartlı bir şekilde uygulanmaktadır. Şartların genel olarak uygulamalara yansımadığı göz önünde bulundurulduğunda bu uygulamalar, Gayrimüslimlerce de İslam’ın şartsız müsaadesi olarak algılanmakta ve basın yayın araçları ile İslam aleyhine antipropaganda yapılmaktadır. Sosyal bir olgu olmasından hareketle son yıllarda çok eşliliğin aile bireyleri üzerindeki psikolojik etkileri de araştırmalara konu olmuştur.

The polygamy, which means a man marriying more than one woman, is also called, Teaddüd-i Zevcat (plurality of wifes) in Islamic law works. The polygamy is as old as the history of humanity. Its history is equivalent to history of family. It has rarely or practically been applied in societies for different reasons such as economy, religion, culture. Polygamy was being practiced in an unrestricted and unjustmanner in Arab geography before Islam. Islam, which attaches great importance to the family and its values as in other matters related to family and marriage, has also revised polygamy and framed it on a legal basis. In its essence, Islamic religion, which recommends monogamy, has not completely prohibited polygamy, rather specified its conditions and limites. However, absence of consensus in terms of jurisprudence and the practices without paying attention to rules and law lead to confusion regarding polygamy, and overtime it has been considered as necessity or unconditionally licit by Muslims. The first official arrangement regarding polygamy was made by Ottoman Empire’s 1917 Family Decree, and it has set up an example for other Muslimstates. Today, except Turkey and Tunisia, in predominantly Muslim countries polygamy is applied in a conditional or unconditional manner. Considering that the conditions are not reflected in the practices in general, these polygamy practices are perceived by non-Muslims as Islam’s unconditional permission and anti-Islamist propaganda focusing on polygamy is carried out by media. As it is a social phenomen on, the psychological effects of polygamy on family members have also been the subject of research in recent years.