İşletme etiği ve çalışanların şirketlerinde mevcut olan etik uygulamalara ilişkin algılarının ölçümüne yönelik bir araştırma

Abstract

Belli bir toplum içerisinde neyin doğru ve neyin yanlış olduğu konusunda yol gösterici rolü oynayan etik değerler tarihi süreç içerisinde devamlılığını koruyan değerlerin başında gelmektedir. İşletme etiği, ekonomi ve iş dünyasının sağladığı olanaklar karşısında sağduyulu seçimler yapmamızda bize yol gösteren ilkeler ve değerleri inceleyen bir disiplindir. Kurumların topluma karşı sosyal sorumluluğunun giderek artması ile, işletme etiği konusu önem kazanmıştır. İşletme etiğinin kuruma sağlayacağı faydalar üzerine planlı çalışmalar yapılmakta, buna bağlı olarak kurumların misyon ve hedeflerinde değişiklikler yapılmaktadır. İşletme etiğine olan yönelişin sebebi sağlanan üstünlüklerin avantajının uzun ömürlü oluşudur. Şirketler bu alandaki örnek uygulamalarını vurgulayarak küresel rekabette daha uzun süreli avantaj elde etmeyi hedeflemektedir. Etik ve sosyal sorumluluğun, Türkiye’de devlet ve özel sektörde işlerlik kazanması için, sistematik düzeyde ele alınması, pratiğe geçirilmesi gerekmektedir. Günümüzde sektörler arası eşgüdüm, çevreye duyarlılık ve işletme etiğine verilen önem artmıştır. İşletme etiğinin kurumsallaştırılması için tüm çıkar grupları arasında işbirliğinin sağlanması çok önemlidir. Bu nedenle, günümüzde bireylerin ve organizasyonların dürüstçe eylemde bulunduğu bir iş dünyası yaratmak için araştırma ve eğitim alanında işbirliğine, etik liderliğin güçlendirilmesine, eylem ve uygulamalarını etik kuralarına uygun olarak gerçekleştiren toplumun varlığına gereksinim duyulmaktadır. Tüm çıkar gruplarının hak ve sorumluluklarının gözetildiği etik bir toplumun temel taşları; işletme etiğinin araştırılması ve geliştirilmesiyle elde edilen bilgileri yayma, yönetim kültürlerinin etik temellerini güçlendirme ve eğitimde işletme etiğini sosyal bir norm olarak kabul etme şeklinde ifade edilebilir. İşletmelerde etiğin kurumsallaştırılması ve sosyal yönden sorumlu davranışın teşvik edilmesi için bu alandaki eğitimin yaygınlaştırılması ve bilimsel çalışmaların desteklenmesi, iş dünyası ile akademik çevreler arasında diyalog ve işbirliği ortamının oluşturulması önem kazanmaktadır. Bu düşünceden hareketle hazırlanmış olan; “İşletme Etiği ve Çalışanların Şirketlerinde Mevcut Olan Etik Uygulamalara İlişkin Algılarının Ölçümüne Yönelik Bir Araştırma” başlıklı çalışmada birinci bölümde; işletme etiğine ilişkin kavramsal çerçeve incelenmiş, ikinci bölümde; işletmeleri etik davranmaya yönelten nedenler paydaş bazında incelenmiş ve işletmelerde etik kavramının i kurumsallaştırılması ve yöntemleri açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise; otomotiv yan sanayinde faaliyet gösteren uluslararası bir firmada anket yöntemi ile uygulama çalışması yapılarak, işletmelerin çalışanlarına yönelik etik sorumluluklarını yerine getirme düzeyleri ve çalışanları tarafından algılanan etik performans düzeyleri incelenmiştir.

The ethics values that play the role of being guide about what is wrong and what is right in the society are the most important values keep their consistency through the historical time fence. Business ethics is a kind of discipline that examines the principles and values guide us to make the choices with the common sense against the opportunities of economy and business world. By the increase of social responsibilities of companies against the society, the subject of business ethics took more importance. The planned studies about the benefits that business ethics will bring to the companies are done and accordingly some changes related with the mission and targets of the companies are done. The reason of the trend about business ethics is that the advantage of the gained benefits have long life cycle. Companies aim to take advantages with more long life in the global competition by emphasizing the example implementations about that subject. To gain functionality in the Turkish civil and private companies, ethics and social responsibilities should be considered systematically and implemented. Today; the importance of synchronization of companies, sensitiveness to the environment and the business ethics increased. To institutionalize the business ethics, it is very important to provide cooperation between all profit groups. Because of that reason; to create a business world that individuals and organizations can honestly make actions; the cooperation about research and education, strengthening the leadership of ethics and the existence of the society makes the actions and implementations according to ethic rules are needed. The main factors of an ethics society which considers the rights and responsibilities of all profit groups are spreading the information gained by researching and developing the business ethics, strengthening the ethics origin of the management cultures and accepting the business ethics as a social norm in the education. To institutionalize the business ethics and support the social responsible behaviors, it is important to make widespread the education about this area and support the scientific studies and creating the cooperation and communication environment ii between business and academic world. In the first session of the study which is prepared according to this thought with the title of “Business Ethics and a Research Devoted to the Measurement of the Workers' Perceptions Concerning the Companies' Present Ethical Applications”, the conceptual frame of business ethics is examined. In the second session, the reasons directing companies to behave ethic is examined based on shareholders and the institutionalization of the ethic concept in the companies and the methods are explained. In the third session, by doing a survey in a supplier of automobile industry, the level of doing the ethic responsibilities of companies towards their workers and the level of the ethic performance perceived by the workers are examined.