Küreselleşme sürecinde dönüşüme uğrayan ulus-devletin iç hukuk yaratımı ve Türkiye açısından değerlendirilmesi: Milletlerarası Tahkim Kanunu

Abstract

İnsanların toplu yaşama geçmesiyle birlikte doğan hukuk, her zaman iktidarı elinde bulunduran tarafından oluşturulmuştur. Bu doğrultuda hukuk iktidarda oluşan dönüşümlere paralel olarak tarih boyunca dönüşüme uğramıştır. Orta Çağ' in çoklu iktidar ortamında hukuk da çoklu bir görünüm sergilemiştir. Ancak modern ulus-devletin doğuşu ile birlikte, iktidarın merkezi bir otorite etrafında toplanması sonucu hukuk merkezi otorite tarafından sistemli bir biçimde üretilerek "birliğe" kavuşmuştur. Yirminci yüzyılın son otuz yılında, küreselleşme süreci içerisinde dünyanın ekonomik, siyasi ve kültürel yapılan dönüşüme uğramıştır. Küreselleşme süreci bir zamanlar dünyada en üst otorite kabul edilen ulus-devlet yanında farklı iktidar birimleri oluşturmuştur. Bunun sonucunda bir zamanlar en üst otorite olması nedeni ile ulus- devletin tekelinde olan pek çok işlev farklı iktidar birimlerine dağıtılmıştır. Ulus- devletin tekelinden çıkan en önemli işlevlerden biri de hukuk yaratma ve yargılama yetkisi olmuştur. Farklı iktidar birimlerinin hukukun oluşumuna katılması ile bu süreç içerisinde dünyada çoklu hukuk yeniden doğmuştur. Küreselleşme süreci içerisinde, artık hukuk ulus-devlet dışında, uluslararası ve ulus-üstü örgütler tarafından oluşturulmaktadır. Böylelikle dünyanın bütünleşmesi için ulus-üstü mekanlarda oluşturulmuş küresel bir hukuk doğmaktadır. Dünyanın bütünleşmesinin sağlanması için ulus-devletlerin egemenliklerinin parçalanması gerekmektedir. Parçalanarak zayıf kalan ulus-devletler dünyanın bütünleşmesi için direnme güçlerini yitirirler. Hukuk yaratma ve yargılama hakkı ulus- devletin tekelinden alınması ile ulus-devletlerin bulundukları coğrafi bölge üzerinde egemenlik hakları giderek azalmıştır. Bu çalışmada incelenen Milletlerarası Tahkim Kanunu küreselleşme süreci içerisinde ulus-devletin iç hukuk yaratımının dönüşümünün somut bir örneğidir. Milletlerarası Tahkim Kanunu Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan model kanun örnek alınarak hazırlanmıştır. Tahkim Kanunu hem hukukun ulus-üstü düzeyde oluştuğunun hem de ulus-devletin yargılama yetkisinden kısmen vazgeçtiğinin göstergesidir. Bu kanunu çıkarmak küreselleşme sürecine eklemlenmek isteyen Türkiye için bir zorunluluktu. Çıkarılması uluslararası ve ulus-üstü örgütler tarafından önerilen, Türkiye'de yatırım yapacak olan küresel sermaye tarafından talep edilen bir kanundu. Bu çalışmada küreselleşme sürecinde ulus-devletin hukuk yaratma ve yargılama yetkisindeki dönüşümler incelenirken, artık küreselleşen hukukun oluşumunda ulus-devletlerin iradelerini bertaraf eden bu sistemin sorunları belirlenip çözüm yolları aranmıştır.

Born with the society, law has always been created by the one who holds the power. Accordingly, law has transformed parallel to the transformation of power. In the state of the pluralistic power of the Middle Age, law was appeared as pluralistic. But with the birth of the modern nation-state, while power was held in the hand of centralized authority, law was began to be produced systematically by the centralized authority and became "unitary". In the last three decades of the twentieth century, the economical, political and cultural structure of the world was transformed during the globalization process. This process created new, different power units by the side of nation-state, which was once upon a time accepted as the highest authority in the world. As a result, at one time, the functions which had been in the monopoly of the nation-state, was distributed to different units of power. One of the main functions had been which drawn away from the monopoly of nation-state is the authority of producing law and judgement. With the involvement of different power units to production of law, pluralistic law has been reborn. During the globalization process, law is began to be produced by international and supra-national organizations, out of nation-state. Thus, for the integration of the whole world, global law is born which was produced in supra-national sites. For the integration of the whole world, the sovereignty of nation-states has to be fragmented. With fragmentation, the weakened nation-states, lose their resistance against the integration of the world. With losing the monopoly of production of law and judgement, the sovereignty of nation-state is lessened among its geographical region. In this study, the examined "International Arbitration Code" is the concrete example of the transformation of the production of inner law of nation-state in the globalization process. The "International Arbitration Code" was enacted according to the model code of arbitration which was produced by the United Nations. Arbitration Code is the sign of both creation of in supra-national level and the abandonment of national judgement of nation-state. To enact this law was the obligation of Turkey. The enactment of this law recommended by international and supra-national organizations and was demanded by the global capital which was going to make investment in Turkey. hi this study while the transformation of the nation-state's production of law and judgement authority was examining, it is tried to determine the problems of the system which removes nation-state's will and search for solutions.