Kamu sektöründe personel istihdamı, belediyeler, sorunlar, öneriler

Abstract

Personel istihdamı, devletin vazgeçemeyecekleri bir olgudur. İster Ortaçağ devletleri ister modem devletler olsun, hepsinin ortak noktası, personel çalıştırmış olmalarıdır. Personeli olmayan bir devletin varlığını düşünmek mümkün değildir. Ülkemizde Kamu Sektöründe, değşik ünvanlarda farklı nitelik ve sayılarda personel çalıştırılmaktadır. 1965 yılından önce bu durum, büyük bir karmaşıklık göstermekteydi. Bu dağınıklığı gidermek amacıyla 1965 yılında 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunla Kamu Kesiminde 4 türlü çalışma biçimi benimsenmiş, bunların dışında Kamuda personel çalıştırılması yasaklanmıştır. 196/657 Sayılı DMK’na göre Kamu İstihdam türleri şunlardır; 1 - Memurlar 2 - İşçiler 3 - Sözleşmeli Personel 4 - Geçici görevliler Kamu İstihdam türleri Genel bütçeli, Katma ( Karma ) bütçeli, Özel bütçeli ve Özerk bütçeli tüm Kamu kurum ve kuruluşlarında (Belediyeler dahil) uygulanmaktadır. Belediyler, yerel halfan ortak ihtiyaçlarından doğan kamu hizmetlerini yürütmek amacıyla kurulan Kamu Kurumlandır. İç göçle birlikte Kentleşme artmış, yerel hizmetler ve ihtiyaçlar hem artmış hemde çeşitlenmiştir. Bu nedenle, belediyeler hizmete uygun personel çalıştırmak zorunluluğunu duyarlar. Ancak 657 Sayılı DMK’nun kamu personeline sağladığı ücret ve diğer Mali ve Sosyal haklann yetersızlıliği nedeniyle belediyelerde yüksek vasıflı eleman istihdamı zorlaşmaktadır. Belediyelerdeki personel potansiyeli bölgeler itibariyle ( sayı ve nitelik yönünden ) büyük dengesizlik göstermektedir. Bu dengesizlik, aynı bölge içinde yeralan belediyeler aracında mevcuttur. Bu durum özellikle; Belediye iktisadı teşebbüsleriyle belediyelerin örgütsel birimlerindeki işgücü yığılmasından kaynaklanmaktadır. Bu noktada siyasi amaçlı atamaları ( partizandık ve kayırmacılık ) da belirtmek gerekir. Yasal bakımdan belediyeler, bütçelerinin ancak %30’unu personel gideri olarak ayırabilirler. Ancak uygulamalar bu oranın çok üzerinde bulunmaktadır. Belediyelerde kadro ve ünvanlar karmakarışık bir halde bulunmaktadır. Araştırmalara göre 5000’in üzerinde kadro ünvanı görülmektedir. Ayrıca tüm Kamusal İstihdam türleri için Merkezi yönetimin Vizesi (izni) gerekmektedir. Beledeyilerde istihdam sorunlarının temelinde yatan etmenler çok ve çeşitlidir. Bu sorunların çözümü için; 1. Tüm belediyeleri kapsayacak şekilde bir kadro Standardizasyonuna gidilmelidir. 2. Belediyeler, personel abralarında daha fazla özerk olmalı, yerel demokrasi geliştirilmeli, yetkiler belediyelere devredilmeli ve yerellik bilinci oluşturulmalıdır. 3. Belediyelerde insan kaynaklan planlaması yapılmalıdır. 4. Siyasal amaçlı ve Partizanca atamalar son bulmalı, personel alımı, tarafsız - Merkezi Sınav Sistemiyle gerçekleştirilmelidir. 5. Belediyeler için, özgün bir personel sistemi oluşturularak yasal düzene kavuşturulmalıdır.

Employment is a monabandonable fact of goverments. Whether it is a middle Age Goverment or a modem Goverment, the Cannon pa’nt is to employ. It is impasible to think a goverment without employee. In Our Country, there are may employers of which different characteristies, numbers and titles in the puplic sector. Till 1965 it was in a big confüsion. To get rid og this confiision, Number 657 of Government Employee Law was enacted. İn 1965 According to that Law, it was defected that there are four types of working farms and it was forbidden to employ out of this rule. These types are (Accordin Number 1965/657 of G.E.L.) 1. Goverment Employee 2. Civil Cervant 3. Contracted Employee 4. Temperary Employee Above mentianed Employment types have been applied in public foundations and Organizations with General budge, Mixed budget And Autonomous budget ( Manicipalities included) Manicipalities Are the Public Foundations appeared from Common needsof native people. Urbanization was increased with the migration ofcities There fore needs and Services and their varieties has increased. As a result Municipalities had to employ Suitable workers. But it is difficult for municipalitiesto employ high Quality person due to in sufficient financial and social faimess. İn a location the employee potential has been showing an unstable conctition ( in number and quality ). This is valid also for the municipalities that are in the Some locations. This condition has been appeared from Economical enterpilses of municipalities and över increased productive power, in Organizational unit of municipalities. At this paint it should be ventioned that politic apponits are importand Municipalities can give Only %30 of their budget for personel expenditures. But in application it is obove that value The perpanent staffes and titles are confused in municipalities According to reserarches there are above 5000 permanent staff titles. Also permission of Central menagement is necessary for ali types of employment Tehere ate many reasons for employment problems in municipalities To solve these problems: 1. It is necessary to make an overall standardization including ali municipalities. 2. Municipalities must be more autonomous in hiring local democracy must be improved, the autohority mustbe given to municipalities and the idea of localization must be occured. 3. Kuman resources plans must be done in municipalities. 4. Politics appoints must be stoped. Neutralised contral Examination System must be applied to employee. 5. A Completely new personel Sistem must be for med and lagalised.