Kadınların kolektif eylem yöneliminin yordayıcıları: Kültürel benlik kurguları, kadın kimliği ile özdeşleşme, kadınların sosyal baskınlık yönelimi ve sistemi meşrulaştırma eğilimi

Abstract

Bu çalışmanın amacı kadınların kadın hakları temelli kolektif eylem yönelimini yordayan değişkenleri incelemektir. Sosyal Kimlik, Sistemi Meşrulaştırma, Sosyal Baskınlık ve Kültür Kuramları bağlamında; kadın grubuyla özdeşleşme, toplumsal cinsiyete yönelik sistemi meşrulaştırma, sosyal baskınlık yönelimi ve özerk/ilişkisel kültürel benlik yapılarının kadınların kolektif eylem yönelimi üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Uludağ Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Sakarya Üniversitesi'nin çeşitli bölümlerinde eğitim gören 358 kadın üniversite öğrencisinden veri toplanmıştır. Beklentilerle örtüşecek şekilde; kadın grubuyla özdeşleşen, toplumsal cinsiyete yönelik sistemi meşru görmeyen ve sosyal baskınlık yönelimi düşük olan kadınların kolektif eylem yöneliminin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca düşmanca cinsiyetçilik ve korumacı cinsiyetçilik arasında pozitif korelasyon olduğu görülmektedir. Kolektif eylem yöneliminin düşmanca cinsiyetçilik ile pozitif, korumacı cinsiyetçilik ile ise negatif ilişkili olduğu bulunmuştur. Bu araştırmada ayrıca iç-grup örneği olarak aile üyelerinin kadınların kolektif eylem yönelimleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Beklenildiği gibi; kadınların aile içindeki erkeklere yönelik tanımlamalarının olumluluğu arttıkça toplumsal cinsiyetle ilgili sistemi meşrulaştırma eğilimlerinde de artma olduğu görülmektedir. Benzer yöndeki anlamlı korelasyon aile dışındaki erkekler için de bulunmuştur. Ayrıca aile içindeki erkek üye sayısı arttıkça kadınların kolektif eylem yöneliminde azalma olmaktadır. Ayrıca kolektif eylem yönelimi yüksek olan kadınların aile içindeki kadın ve erkeklere yönelik tanımlamaların olumluluğu arasındaki farkın kolektif eylem yönelimi düşük olanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Beklenildiğinden farklı olarak ilişkisellik düzeyleri yüksek olan kadınların kolektif eylem yöneliminin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Sonuçlar ve sınırlılıklar tartışma bölümünde değerlendirilecektir.

The aim of this study is to examine the predictors of woman rights based collective orientation. Specifically, it examines the effects of woman group identification, gender based system justification, social dominance orientation and autonomous/related cultural selves on collective action orientation with reference to Social Identity, System Justification, Social Dominance and Culture Theories. This study is conducted with 358 female university students from various departments of Uludag University, Bogazici University, Middle East Technical University and Sakarya University. In line with expectations, higher identification with woman group, lower gender based system justification and lower social dominance predicts higher collective action orientation. In addition to these findings, hostile sexism is correlated positively with benevolent sexism. Collective action orientation is correlated positively with hostile sexism and negatively with benevolent sexism. This study also investigates the effects of family members as an example of in-group on collective action orientation. As hypothesized, the results show that the increased positive perceptions on descriptions for male members in family predicts increased gender based justification system. This correlation is not only for male members in family but also for men in out-group. Beside these findings, increased number of male members in family predicts decreased collective action orientation. The difference between positiveness of descriptions toward females and males in-family is higher for women with higher level of collective action orientation than lower level of collective action orientation. Although it is hypothesized that the women with higher levels of relational self would not oriented to collective action; results show that there is a positive correlation between relational self and collective action orientation. Implications of findings and limitations are discussed.