OECD ülkelerinde vergi yükü ve Türkiye uygulaması

Abstract

OECD örgütü, 1961 yılında 24 ülkenin birleşmesiyle kurulmuştur. Bu örgütün çalışmaları birçok değişik alanlara kaymaktadır. Burada bahsedilen bilgilerde daha çok OECD ülkelerinde ve Türkiye'de vergi kaynaklarının ayırımı ve bu ülkelerin vergi yükü oranlarıdır. OECD ülkeleri tarafından hazırlanan vergi anlaşmaları, vergilemede ortak ilkeler uygulaması açısından büyük bir adım olmuştur. Türkiyede, OECD model anlaşmasına benzer bir taslak meydana getirmiş ve anlaşma yapılacak çalışmalarda bir rehber görevi görmektedir. OECD ülkelerinin vergi kaynakları 4 ana gruba ayrılmıştır. Bunlar gelir üzerinden alınan vergiler, sosyal güvenlik katılımları, servet vergileri, mal ve hizmetler üzerinden alınan vergilerdir. Her ülkenin kendine özgü sosyal ve kültürel yapısı bulunduğundan bu ülkelerin vergi gelirleri büyük farklılıklar göstermektedir. Türkiye'de de vergi kaynaklarının ayrımı 4 grup altında toplanmıştır. Bunlar merkezi vergi gelirleri, yerel vergi ve benzeri yükümlülükler, katma bütçeli idarelerin özel gelirleri, fon yükümlülükleri’dir. Ancak bütün ülkelerde ücretli kesimin gelirleri (ücret ve maaşlar), ücretli olmayan kesimin faaliyetlerinin net sonuçları vergiye tabidir. Bu gelir grupları, bütün ülkelerde toplam gelirin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. OECD ülkelerinin vergi yükü karşılaştırmalarında ise dikkate alınacak unsurlar, o ülkenin ekonomik ve sosyal yapısı, kişi başına düşen gelir seviyesi ve buna benzer faktörler gözününe alınır. Vergi yükü hesaplarında ise, genel bütçe ve mahalli idarelere ayrılan paylar, sosyal güvenlik primleri yani parafişkal gelirler ve fonlar bulunur. OECD ülkelerinde vergi yükü oranlarının yüksekliği ise, sosyal güvenlik primlerinin yüksekliğinden kaynaklanmaktadır. Türkiye vergi yükü sıralamasında bu ülkeler içerisinde sondan üçüncü durumundadır. 1965-1990 yıllarındaki vergi yükü oranlarını gösteren tablolar incelendiği vakit, Türkiye ve OECD ülkelerinin vergi yükü hakkında daha iyi bir bilgi edinebiliriz. Vergi yükü oranlarının düşüklüğü ile Türkiye bu tablolarda yerini herzaman korumuştur. Türkiye’de vergi yüküne tesir eden birçok faktör vardır. Bunlar için alınacak en önemli tedbirler farklı kurumlar vergisi tarifesi uygulanması, istisna ve muafiyetlerin azaltılması, kurumlaşmanın teşviki, vergi inceleme eleman-larmın çok iyi yetişmesi, vergi mükelleflerinin aydınlatılması ve bilgisayar kullanımının daha fazla yaygmlaştırılmasıdır.