Bir global rekabet stratejisi olarak stratejik işbirlikleri ve pazar etkinliğine katkıları

Abstract

Bu çalışmanın amacı; pazar faaliyetleri sürecinde işletmeler arasında oluşturulan stratejik işbirliklerinin nedenlerini, işletmelerin bu stratejiye yönelik beklentilerini ve sözkonusu stratejinin pazar ortamında işletmeleri hangi sonuçlara ulaştırdığım ortaya koymaktır. Bu çerçevede, dünya pazarlarındaki genel durumla birlikte Türk işletmelerinin konuya yaklaşımları, hangi faktörlerin etkisi altında hareket ettikleri ve elde ettikleri sonuçlar incelenmektedir. Globalizasyon akımıyla birlikte tüm dünyanın yeniden şekillenmesi ve homojen bir yapıya doğru kayması, işletmelerin bütün dünyayı tek bir pazar olarak algılamalarına ve bu dev pazarın da tek bir hedef pazar haline gelmesine neden olmaktadır. Böylece dev pazarın her yerindeki fırsatlar işletmeler için yeni ufuklar olmaktadır. Bununla birlikte, bu fırsatların değerlendirilmesi üzerinde büyük bir yarış, kısaca rekabet olgusu ortaya çıkmıştır. Bir yandan rekabet, diğer yandan kaynak yetersizliği ve bir taraftan da farklı çevresel koşullarla sarmalanmış yeni ortamlar ve bu ortamlara yabancılık, fırsatların değerlendirilebilmesi sürecinde işletmeleri zorlayan başlıca faktörlerdir. Günümüzde, fırsatların değerlendirilmesi üzerindeki yoğun mücadelede basan; sahip olunan rekabet gücünde yatmaktadır. Karmaşık ve çalkantılı global ortamda, işletmeler ancak rekabet güçlerinin büyüklüğü ölçüsünde, fırsatları "diğerlerinden" daha iyi değerlendirebilecek ve o ölçüde de pazarın güçlü oyuncuları arasında yer alabileceklerdir. Rekabet gücü ise, işletmenin kaynaklan ve yetenekleriyle sıkı bir ilişki içerisindedir. Dolayısıyla rekabet gücünün en üst düzeylerde olabilmesi ancak kaynaklar ve yeteneklerin sürekli geliştirilmesiyle olanaklı olabilecektir.m Bu noktada, bütün pazarlarda ortaya çıkan yeni düşünce ve yeni strateji; diğer işletmelerle işbirliği yaparak fırsatları en hızlı ve en etkin bir biçimde değerlendirebilme yaklaşımıdır. Stratejik işbirlikleri olarak adlandırılan bu yaklaşım günümüzde dünya pazarlarının en popüler fenomeni haline gelmiştir. Stratejik kaynaklar, beceriler, vizyonlar bir araya getirilmek yoluyla, güç birliği yapılarak ulaşılan her türlü işletme sinerj isiyle, daha üst düzeyde güç merkezleri haline gelmek ve pazarlardaki başlıca belirleyicilerden biri olabilmek, stratejik işbMiklerinin işletmelere sunduğu en dikkat çekici olanaklardandır. Bu stratejide, işletmelerin birbirlerini tamamlayan yönleri bir araya getirilerek, pazar performansının en etkin düzeye yükseltilmesi sözkonusu olabilmektedir. Stratejik işbirliklerinde bütün dünya pazarları hedef pazar ve tüm insanlar da hedef kitle olarak algılanmaktadır. Bu çalışmada Türk işletmeleri ile yabancı işletmeler arasında oluşturulan stratejik işbirlikleri üzerinde durulmakta ve bu işbirliklerinin nedenleri, işletmelerin beklentileri ve stratejinin sonuçları incelenmektedir. Bu yapılırken, Türk ve yabancı işletmeler için geçerli olan gerek motivasyonel faktörler, gerek beklentiler ve gerekse sonuçlara ilişkin farklılıklar da ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Veriler; 41 Türk ve 23 yabancı işletme ile yapılan görüşmeler sonucunda elde edilmiştir. Verilerin tümü 64 işletmenin en üst düzey yöneticileriyle yüzyüze görüşülerek ve bir anket formu aracılığı ile toplanmıştır. Görülmektedir ki, hiçbir işletme başarı için gereksinim duyduğu kaynakların tümünü kendi gücüyle elde edememekte ya da kontrol altmda tutamamaktadır. Bu zorunluluk stratejik işbirliklerinin yayılma hızında kendini göstermektedir. Globalizasyon ve global rekabet, Ar-Ge masraflarının önemli düzeylere yükselmesi, giderek kısalan ürün yaşam eğrileri, teknolojik gelişimler ve teknolojinin belirleyici gücü, ciddi atılımlar için gerekli sermaye maliyetlerinin büyük boyutlara ulaşması, resmi ya da gayri resmi güçler tarafından getirilen engellemelerin aşılması, yeni pazarlara çok daha hızlı, güçlü ve etkin girme, bu stratejiyi besleyen en başta gelen faktörler olarak belirtilmektedir.IV Stratejik işbirlikleri; tek bir işletmenin sahip olabileceği ya da kontrol edebileceğinden çok daha fazla kaynağa ulaşma olanağını yaratabilmektedir. Bunun yanısıra, entelektüel sermaye olan beyin gücünün de bir araya getirilmesiyle yeni teknolojik gelişimler kolaylaşmakta ve hızlanmaktadır. Bu durum açıkça, yeni ürün geliştirme, maliyetleri düşürme, yeni teknoloji ve yeni ürünlerle pazarı sürekli kontrol altında tutma, yeni pazarlara rakipler karşısında daha güçlü adımlarla girme, gereksinim duyulan ölçekte faaliyet gösterebilme, atıl kapasiteleri değerlendirebilme becerilerini önemli ölçüde geliştirmekte ve böylece işletmelerin rekabet güçlerinde dikkat çekici atılımlar yaratmaktadır. Bu şekliyle, "stratejik işbirliği" stratejisi, büyük bir rekabet baskısının yaşandığı bütün pazarlarda, işletmeleri hedeflerine daha hızlı, daha kolay ve daha etkin ulaştırabilecek bir yaklaşım olarak ortaya çıkmaktadır.

The main purpose of this study is to examine the reasons of strategic alliances between domestic and foreign firms and to show what the advantages for firms in the marketplace are. The growing integration of the societies, states and marketplaces over the past decade has been termed globalization. The wave of globalization is one of the most remarkable movement in the world history. At the result, today the world has shaped as a small village. Globalization has largely been due to worldwide economic development and the opening of domestic markets to foreign firms. The end of the cold war has shaped all of the world and life. New conditions and changes in political rules, make it easier for firms to enter other markets. Moving into new markets provides many opportunities but also multiple challenges. For example, moving into global markets increases sales, profits, number of target consumers because of the expanded marketplace.Howewer, international expansion also greatly complicates operating environments. To take advantage of the opportunities, firms must learn effective ways of operations across country borders. This often requires long term strategic thinkings and arrangements. Today, the most importand key for success in the "world markets is competitive power and it is a result of creating and having competitive advantages. In turbulent and chaotic environments, firms need to develop a unique set of resources to build competitive advantages. This unique sets of resources are built into skills and capabilities, referred to as core competence. The changing nature of the environment suggests that these core competence can't remain static.They must be continually evolving and developing. Therefore, firms have to continue to upgrade their competences to create new strategic alternatives. At this point, one of the most importand new strategies developed is "strategic alliances" philosophy all around the world. Business alliances are booming in many industries as companies seek new strategies for the future. In this study, it is focused on the strategic alliances between Turkish and foreign firms. The expactations, reasons and results of these alliances are examined. The data about these strategic alliances was collected from 41 Turkish firms and 23 foreign firms. Data was collected face to face interviews with 64 top-managers. It was seen that no company can afford to own or control all it needs for success. This necessity is reflected in the acceleration of the global strategic partnerships among companies large and small. This approach have become an importand new strategic option that touches every sector. Globalization and global competition, escalating R&D expenses, shortening product life cycles, convergence of technologies, soaring capital investment costs, wishes to overcome trade barriers done by local authorities, penetrating faster to the new markets are often cited as importand factors that contribute to this phenomenon. In a strategic alliance, firms cooperate out of mutual need and share the risks to reach common objectives. Strategic alliances provide access to far more resources than any single firm owns or could buy. This can greatly expand its ability to create new products, reduce costs, bring in new technologies, penetrate other markets, preemt competitiors, reach the scale needed to survive in world markets under global competition and generate more cash to invest in core skills. With this form, "strategic alliances"strategy can get the firms to their aims faster and more easily and effectively in all of the markets in which there is a big pressure of competition.