Ortaokul öğrencilerinin insani değerler açısından durumlarının incelenmesi

Abstract

Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin insani değerler açısından mevcut durumlarının incelenmesi araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Öğrencilerin insani değerler açısından mevcut durumlarının çeşitli değişkenlere (cinsiyet, okul türü, anne eğitim seviyesi, baba eğitim seviyesi) göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi araştırmanın alt problemlerini oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, 2015-2016 öğretim yılında Bursa ili Nilüfer ilçesindeki mevcut devlet ve özel ortaokullardan amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 10 ortaokuldaki 816 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Tarama modelleri içerisinde değerlendirilebilecek olan bu araştırmada, veri toplama aracı olarak Dilmaç (2007) tarafından geliştirilen İnsani Değerler Ölçeği (İDÖ) kullanılmıştır. Ayrıca ölçek uygulamasının başında araştırma problemleri çerçevesinde gerekli olan bazı demografik bilgileri (okul türü, cinsiyet, anne-baba eğitim düzeyleri) edinmek amacıyla kısa bir bilgi formu kullanılmıştır. 42 maddelik ve likert tipi bir ölçek olan İnsani Değerler Ölçeği (İDÖ)'nin kararlık katsayısı .87 ve iç tutarlılık katsayısı ise α.92'dir. Ölçek; sorumluluk, dostluk/arkadaşlık, barışçı olma, saygı, hoşgörü ve dürüstlük olmak üzere altı alt boyuttan oluşmaktadır. Veriler SPSS paket 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada, cinsiyet değişkeni açısından t testi sonuçlarına göre ölçeğin tüm boyutlarıyla ilgili olarak kız öğrenciler lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Yine t testi sonuçlarına göre, ölçek tüm alt boyutları açısından değerlendirildiğinde sadece "dürüstlük" boyutuyla ilgili olarak okul türü değişkenine göre devlet okulu öğrencileri lehine anlamlı bir fark bulunduğu görülmektedir. Anova testi sonuçlarına göre anne eğitim seviyesi açısından grupların aritmetik ortalamaları arasındaki fark sadece "dürüstlük" alt boyutu için istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Scheffe testi sonucunda, "dürüstlük" değeri puanlarında ilköğretim ve lise mezunu anneler ile üniversite mezunu anneler arasında anlamlı bir fark olduğu ve bu farkın üniversite mezunu annelerin lehine olduğu görülmektedir. Anova testi sonuçlarına göre baba eğitim seviyesi açısından grupların aritmetik ortalamaları arasında hiçbir alt boyutta istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.

The main purpose of this study is to examine the current situation of 8th grade students in terms of human values. The current study examines if there is a difference in the current situation of human values of students based on certain variables, which are gender, type of school, mother's educational status, and father's educational status. The sample for the study consisted of 816 eighth grade students who were purposefully selected from 10 public and private schools located in Nilüfer district of Bursa. The data was collected in 2015-2016 academic year. This study, which can be considered an exploratory study, has utilized Human Values Scale developed by Dilmaç (2007) for data collection. In addition, a short survey was utilized in the beginning to collect some demographic information (type of school, gender, mother's and father's educational level) in the frame of research questions. Human Values Scale consist of 42 questions on a Likert-Type scale, and it has stability factor of .87 and internal consistency of .92. The scale has six domains: responsibility, friendship, being peaceful, respect, tolerance, and honesty. The data was analyzed using the statistical software packet SPSS 21. In this study t-test results revealed that there was a significant difference in all domains of Human Values Scale in favor of female students. Second T-test results revealed that there was a significant difference only in honesty domain based on the type of school variable. Students in public schools reported higher mean scores in honesty domain compared to students in private schools. Results from ANOVA revealed that there was a significant difference only in honesty domain based on mother's educational level, and there was no significant difference in any domain based on father's educational level. Scheffe post-hoc analysis for the honesty domain on mother's educational level showed that university degree group had higher mean scores compared to primary degree and high school degree groups.