Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin ilgi, yetenek ve değerleri ile okudukları bölümler arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Endüstri Meslek Lisesi son sınıf öğrencilerinin kendi, ilgi, yetenek ve değerlerini algılayışlamunın bölümlere göre değişip değişmediğini ortaya çıkarmaktır. Araştırma Bursa İlinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı beş Endüstri Meslek Lisesinin son sınıflarında okuyan öğrenciler üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın ömeklemini Elektrik, Elektronik, Makine, Metal ve Mobilya bölümlerinde öğrenim gören toplam 200 öğrenci oluşturmuştur. Her bölümden 40 öğrenci seçilmişir. Seçilen öğrencilerin tamamı erkek öğrencilerdir. Araştırmada bilgi toplama aracı olarak Kuzgun (1988) tarafından geliştirilen "Kendini Değerlendirme Envanteri" kullanılmıştır. Envanter yetenek, ilgim ve değer alanlarını kapsamaktadır. Yetenek alanlarında sözel, sayısal ve şekil-uzay ilişkilerini içermektedir. İlgi alanları temel bilim, sosyal bilim, canlı varlık, mekanik, ikna, ticaret, iş ayrıntıları, edebiyat, güzel sanatlar, müzik ve sosyal yardımı içerir. Değerler alanında ise yeteneği kullanma, yaratıcılık, yarışma, işbirliği, değişiklik, düzenli yaşam, liderlik, kazanç ve ün sahibi olma gibi değer içermektedir. Kendini Değerlendirme Envanteri’nin öğrencilere uygulanmasından sonra veriler bilgisayara girilmiş ve tüm değerlendirmeler bilgisayar yardımı ile yapılmıştır. Kullanılan istatistik işlemlerde yüzdelikler, aritmetik ortalama, tek yönlü varyans analizi, öğrencilerin, algılanmış yetenek, ilgi ve değer algı puanlan, ham puan ve yüzdelik karşılıklan hesaplanmıştır. Araştırmada öğrencilerin kendi ilgi yetenek ve değerlirini algılayışlarını ilişkin bulgular şunlardır: a)Yetenek algı düzeyleri; yetenek alanında şekil-uzay yeteneği (yp.59) en yüksek puan, sözel yetenek ise (yp.31) en düşük yetenek alanı olarak gelmektedir. 31 b) îlgi alanları açısından, en fazla algılanan ilgi alanlarının başında temel bilimler (yp.71.6) ve mekanik ilgisi (yp.64.9) gelmektedir. En az ilgi alanlarının ise sosyal bilimler (yp.33.3) ile sosyal yardım (yp.30.2) alanları olduğu görülmüştür. c) Değer alanları arasında en çok önem verilen değer olarak yaratıcılık değeri (yp.71.3) ve düzenli yaşam değeri (yp.69.2) gelmektedir. En az önem verilen değer ise yeteneğini kullanma değeri (yp.41) ile liderlik (yp.46.1) değerleri gelmektedir. Benzer analizler, öğrencilerin, bölümleri dikkate alınarak yapılmıştır. Metal bölümünde sözel yetenek en yüksek puan almıştır. Diğer dört bölümde ise şekil-uzay yeteneğinin daha yüksek puan aldığı görülmüştür. İlgiler yönünden ise ise Temel bilimler ilgisinin tüm bölümlerde en yüksek puanı aldığı görülmüştür. En az ilginin sosyal yardım ve sosyal bilimler alanında olduğu görülmüştür. Değerler kısmında ise en fazla önem verilen değerin Elektrik, Elektronik bölümlerinde düzenli yaşam iken metal ve mobilya bölümlerinde kazanç değeri, makine bölümünde liderlik değeri olduğu görülmüştür. En az önem verilen değer ise elektrik bölümünde yeteneğini kullanma, elektronik bölümünde kazanç, metal bölümünde işbirliği, makine bölümünde liderlik, mobilya bölümde düzenli yaşam değeridir. Daha sonra öğrencilerin bölümlere göre algılanmış yetenek, ilgi ve değer algı puan ortalamaları tek - yönlü varyans analizi ile karşılaştırmalar yapılmıştır. Sonuçlar şunlardır: a) Yetenekler alanında: Sayısal yetenek ve şekil uzay ilişkisi yeteneği yönünden elektrik ve elektronik bölümlerinin diğer bölümlerden a = .05 düzeyinde anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. b) İlgi alanlarında: Temel bilimler, mekanik ve ikna ilgileri yönünden elektronik bölümü diğer bölümlerden a = .05 düzeyinde anlandı bir şekilde farklaştığı görülmüştür. c) Değer alanlarında: Yeteneğini kullanma, düzenli yaşam ve liderlik değeri yönünden elektronik bölümünün diğer bölümlerden a = .05 düzeyinde anlamlı bir şekilde farklaştığı görülmüştür.