Güvencesiz istihdam: Bursa'da kamu sektöründe taşeron çalışanlar üzerine nitel bir araştırma

Abstract

İş güvencesizliği tehdit altındaki işin devamlılığının sağlanmasındaki güçsüzlük durumu olarak tanımlanabilmektedir. Güvencesiz istihdamı tanımlamak için ise standart istihdamın niteliklerinden yola çıkılabilmektedir. Bu bağlamda Keynesyen Refah devletinin temel hedeflerinden biri olan tam istihdam doğrultusunda sekiz saatlik iş günü içerisinde tam zamanlı, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile sosyal haklara sahip olarak aynı zamanda kazançlarıyla üretilen mal ve hizmetleri satın alabilme gücüne sahip iş gücünün oluşturduğu istihdam biçimi standart istihdam olarak adlandırılmaktadır. İç talebe yönelik üretim şekli olan fordist/kitle üretimi ile uzun yıllar uygulanmıştır. Ancak 1970'li yıllarda yaşanan petrol krizi tüm dünyada birçok alanda yaşanan değişim ve dönüşüm sürecinin başlangıcı olmuştur. Kitlesel üretim ve tüketimin krize girmesi, teknolojide yaşanan gelişmeler, talep çeşitlenmesi, sosyal refah devletinin krize girmesiyle tüm dünyada neo-liberal politikaların benimsenmesi gibi değişimler standart istihdam koşullarından uzaklaşılarak güvencesiz istihdam koşullarına dönüşüm yaşanmasına neden olmuştur. Bu çalışmada güvencesiz istihdamın ortaya çıkmasında rol alan faktörler; küreselleşme olgusu, siyasal ve ekonomik paradigmalarda yaşanan dönüşüm, yeni teknolojiler, çok uluslu şirketler ve esneklik kavramı olarak ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise taşeron firmaya bağlı olarak çalışan on beş kişiyle nitel araştırma yöntemlerinden yarı-yapılandırılmış görüşme yöntemi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın amacı geleceği belirsiz bir şekilde düşük ücret, düşük sosyal haklar ve işlerini kaybetme kaygısıyla yaşayan bireylerin yaşadıkları güvencesizliği analiz etmek ve sonuçlarını ortaya koymaktır.

Job insecurity can be defined as the state of being powerless for ensuring the continuity of the job which is under threat. In order to define insecure employment, features of standard employment can be referred to. In this context and in line with full employment which is one of the basic aims of Keynesian prosperity state, standard employment is defined as full time employment of an employee in 8 hours of working day, providing social rights to employees with unlimited period job contract and at the same time providing the ability to the employees to purchase the produced good and services with their income. Fordist/mass production aimed at local demand was applied for long years. However the petroleum crisis in 1970's was the start up of change and conversion process in many fields. The crisis of mass production and consumption, technological developments, demand variety, crisis in social prosperity state and adoption of neo-liberal policies all over the world caused standard employment conditions to convert into insecure employment conditions. In this study the factors causing insecure employment to appear, globalization concept, conversion in politic and economic paradigms, new technologies, multinational companies and flexibility concept were examined. In third part of the study semi-structured interview which is one of the qualitative research methods was applied to 15 people working in a subcontractor company. The aim of the study is to analyze the insecurity faced by individuals who live with low salary, low social rights and anxiety to lose their jobs and present the results.