Akdeniz Havzası'nda Anadolu Selçuklu Devleti ile İtalyan şehir devletleri arasındaki ticari ilişkiler

Abstract

Anadolu Selçuklu Devleti 1075 yılında Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından kurulmuş, 1308 yılına kadar da ele geçirdiği topraklar üzerinde egemenliğini devam ettirmiştir. Anadolu topraklarında hâkimiyet kurduğu yüzyıllarda gerçekleştirdiği siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel faaliyetlerde de Büyük Selçuklu Devleti'nin kurumlarını ve ilişkilerini temel almıştır. Büyük Selçuklu Devleti'nin Anadolu topraklarına geldiği ilk yıllardan itibaren bu topraklarda yaşayan Rumlar ile siyasi ilişkiler kurduğu da bilinmektedir. Savaşlar ve sonrasında imzalanan antlaşmalarla geliştirilen siyasi ilişkiler zamanla diğer alanlarda kendisini göstermiştir. Önemli bir örneği, batının en büyük gücü olan Bizans İmparatorluğu ile kurulan ilişkilerdir. Anadolu topraklarında Bizans ile başlayan ilişkiler, Batı'daki topraklara ilerledikçe diğer Avrupalı devletlerle de kurulmuştur. Özellikle Akdeniz Havzası'nda gerçekleştirilen faaliyetler için İtalyan şehir devletleri ile Anadolu Selçuklu Devleti arasında kurulan ilişkiler büyük önem arz etmektedir. Çünkü İtalyan şehir devletleri, Akdeniz'de ilk olarak Bizans'ın koruması altında kendisini göstermiş olsa da zaman içerisinde güçlenerek Doğu Akdeniz'in hâkimiyetini ele geçirmiştir. Bu durumda Anadolu Selçuklu Devleti'nin tarımsal kaynaklı ekonomik yapısında önemli gelişmelerin meydana gelmesini sağlamıştır. Tarımsal faaliyetlerden elde edilen ürün fazlasının batıya ihraç edilmesi ve buna bağlı olarak batıdan ithal ürünlerin Anadolu topraklarına girişi devletlerin iktisadi gelişimde oldukça önemli olmuştur. Daha çok Akdeniz'e sınırı olan toprakların fethedilmesiyle başlayan ve zaman zaman yaşanan mücadeleler sonrası imzalanan antlaşmalarla pekiştirilen bu ilişkiler, Anadolu topraklarında yüzyıllar boyunca devam etmiştir. Gerek Selçuklular gerekse Selçuklulardan sonra Anadolu topraklarında hâkimiyet kuran İlhanlılar ve Türkmen beylikleri, iktisadi gelişim açısında büyük katkı sağlayan bu ilişkilerin zedelenmemesi için büyük çaba sarf etmişlerdir.

The Anatolian Seljuk State was founded in 1075 by Kutalmışoğlu Süleyman Şah, and continued its rule over the lands it had seized until 1308. It was based on the institutions and relations of the Great Seljuk State in the political, social, economic and cultural activities it carried out during the centuries it established domination in Anatolia. It is also known that the Great Seljuk State established political relations with the Greeks living in these lands since the first years of its arrival in Anatolia. The political relations developed by the wars and the treaties signed thereafter have gradually manifested itself in other areas. An important example is the relations with the Byzantine Empire, the greatest power of the West. The relations that started with Byzantium in Anatolian lands were established with other European states as they progressed to the lands of the West. The relations established between the Italian city states and the Anatolian Seljuk State are of great importance especially for the activities carried out in the Mediterranean Basin. Because although the Italian city-states first appeared in the Mediterranean Sea under the protection of Byzantium, they gradually gained strength and seized the dominance of the Eastern Mediterranean. In this case, the agricultural structure of the Anatolian Seljuk State has led to significant developments in the economic structure. Exporting of surplus products obtained from agricultural activities to the west and the importation of products imported from the west into Anatolian lands have been very important in the economic development of the states. These relations, which started with the conquest of the land bounded to the Mediterranean and reinforced by the treaties signed after the struggles that took place from time to time, continued for centuries in Anatolia. Both the Seljuks and the Seljuks who established the domination of the Anatolian lands after the Ilkhans and Turkmen principalities, which contributed greatly to the economic development of these relations have made great efforts to avoid damage.