Geçiş ekonomilerinde özelleştirme ve yabancı sermaye: Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti deneyimleri

Abstract

Bu yüksek lisans tezinin ana konusunu geçiş ekonomilerinde özelleştirme ve yabancısermaye oluşturmaktadır. Özelleştirme son yirmi yılda sadece gelişmiş ülkelerde değil aynızamanda gelişmekte ülkelerde de en önemli iktisat politikası araçlarından biri olmuştur.Özelleştirmenin amacı devlet mülkiyetinde olan kamu işletmelerinin özel sektöredevredilmesidir. Bu uygulamalarda temel varsayım, özel sektörün kamu sektörüne görekaynak kullanımında daha etkin olduğudur.Özelleştirme ilk önce ngiltere'de Thatcher hükümeti döneminde uygulanmayabaşlanmış, daha sonraları ise diğer gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde de uygulama alanıbulmuştu. 1989 yılında Berlin duvarının yıkılışıyla eski sosyalist ülkelerin merkeziplanlamadan piyasa ekonomisine geçişi ile beraber bu ülkelerde de özelleştirme önemkazanmaya başlamıştır. Özelleştirme, eski sosyalist ülkelerde ekonomik programın bir parçasıdeğil, aynı zamanda dönüşümün ta kendisi gibi görülmekteydi. 1990 yılından sonra eskisosyalist ülkeler çok kısa bir zaman içinde ve çeşitli özelleştirme yöntemleri kullanarakGSMH'nın %80-90'lık bölümünü teşkil eden kamu varlıklarının mülkiyetini özel sektöredevrederek özelleştirmeyi gerçekleştirmişlerdir. Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyetiözelleştirme uygulamalarında ve ülkelerine yabancı sermayeyi çekmekte diğer geçişekonomileri ülkelerine göre daha başarılı olmuşlardır.

Main subject of this master thesis is privatization and foreign capital in transitioneconomies. Last two decades privatization and foreign capital became a most importanteconomic policy tools in developed and less developed countries. Privatization?s aim is totransfer the state owned enterprises to the private sector. Private sector is more efficcient inthe use of resources according to the public sector.Privatization firstly was put into practice in United Kingdom during the Thatchergoverment period. After the fall down of Berlin wall in 1989, privatization became a mostimportance tool to former socialist countries to transform from a centrally planning economyto the liberal market economies. In former socialist countries privatization is not just a part ofeconomic program, but it is a transformation itself. After the 1990?s in a short time and byusing the different methods of privatization, former socialist countries transfered theproperties of public assets, which is approximately 80-90% of GNP, to the private sector.Poland, Hungary and Czech Republic show beter performance in the privatization applications and in absorbing foreign capital than the other transition economies.