Dildar-i Şemsi

Abstract

Seyahatnameler özellikle sosyal tarih ve şehir tarihi hususunda tarih yazımına ışık tutacak kaynaklar arasındadır. Bursa Mısrî Dergahı son şeyhi Mehmed Şemseddin (ULUSOY) Efendi de çocukluğundan itibaren yapmış olduğu bütün yolculuklarını Dildâr-ı Şemsî adını verdiği seyahatnamesinde yazmıştır. Müellif, çocukluğunda babasının memuriyeti, gençliğinde şeyh olarak görev icabı, daha sonraki dönemde ise hususi sebeplerle pek yolculuk yapmıştır. Özellikle Halvetiye Tarikatı’nın Mısrî kolunun kurucusu olan pîri Niyazi-i Mısrî’nin türbesinin bulunduğu Limni Adası’na yaptığı yedi yolculuk seyahatnamenin çekirdeğini oluşturmaktadır. Ayrıca İstanbul, İzmir, Selanik, Aydın, İnegöl, İznik ve Urla’ya gitmiş ve bu yerlerdeki sosyal ve kültürel hayat hakkında bilgiler vermiştir. Yaşadığı şehir olan Bursa anıları ve yolculukları esnasındaki hatıraları eseri daha zengin hale getirmiştir. Eserin son kısmında ise hocaları, tarikat mensupları ve ilişki kurduğu devlet adamlarına ilişkin kısaca bilgi vermiştir. Mehmed Şemseddin Ulusoy, tasavvuf alanında otorite kabul edilen bir kişi olup çoğu Bursa tarihi ve kültürü hakkında olmak üzere yirmi beş civarında eser kaleme almıştır. Bu nedenle seyahatnamesinin doğru yorumlanması tarih çalışmalarına çok büyük katkı sağlayacaktır. Dildar-ı Şemsî’nin tek nüsha halindeki orijinalinden transkripsiyonu yapılan bu çalışmanın amacı, eserin gün yüzüne çıkarılması ve daha doğru anlaşılmasına yardımcı olmaktır.

Travel books are among sources to light the way for the history writing, especially in social and urban history. Mehmed Şemseddin (Ulusoy), the last sheikh of Bursa Mısrî Dergah, has compiled his all travels beginning from his childhood in his travel book named Dildâr-ı Şemsî. He had made so many journeys due to his father’s job as civil servant in his childhood and, in his youth, because of his post as sheikh and afterwards owing to specific occasions. Especially his seven journeys to Lemnos Island, where there is the tomb of his master Niyazî-i Mısrî, the founder of the Mısrî branch of the Halvetiye order, are the core of the book. He has, also, been to Istanbul, Smyrna, Thessalonica, Aydın, Inegöl, Nicaea and Urla, and given the vivid picture of the details about the social and cultural life there. His memories about Bursa, where he lived, and recollections of journeys enrich the work. At the last chapter of the book, he gave brief information on his teachers, followers of the Sufi order and statesmen he met. He was a prominent person in Tasawwuf/Islamic Mysticism. He wrote approximately twenty five books most of which is about history and culture of Bursa. Therefore, through proper understanding, his travel book would contribute to historical studies. This study is a transliteration of the unique copy of the travel book and aims to bring it to light.