Uygur 12 Makam repertuvarındaki “Rak, Çebbeyat ve Müşavirek” makamlarının Türk müziği ses sistemine aktarılması ve incelenmesi

Abstract

Uygur 12 Makamı, Uygurlar için kültürel bir kimlik ve tarihsel süreç ile birlikte sahip oldukları kültürel birikimi yansıtan bir olgudur. Çalışmada, Uygur 12 Makamı repertuvarındaki Rak, Çebbeyat ve Müşavirek makamlarındaki eserler Türk müziği ses sistemine aktarılmış ve transpoze edilmiştir. Bu işlem sonrasında eserlerin müzikal incelemesi yapılarak benzerlik gösterdikleri Türk müziği makam dizileri, seyir özellikleri, güçlü ve karar sesleri tablo halinde belirtilmiştir. Uygur 12 Makamındaki Rak, Çebbeyat ve Müşavirek makamlarının sahip olduğu müzikal özellikler değerlendirildiğinde, Uygur geleneksel müziğinin tampereman sistemi temel alan bir ses sitemi olmasına rağmen; icra özelinde müzikal duyum ve dörtlü, beşli yapıları bağlamında geleneksel Türk müziğine benzerlik gösterdiği belirlenmiştir. Bu inceleme sonucunda, geleneksel Uygur müziği ile geleneksel Türk müziği arasında var olan benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmuştur. Uygur makamlarının Türk müziği sisteminde kullanılan makamlara göre transpoze edilmiş olmasının, Uygur makamlarının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde daha kolay icra edilebilmesini ve Uygur klasik müziği yapısının daha anlaşılabilir olmasını sağlayacağı düşünülmektedir.

The Uyghur 12 Maqams, a phenomenon which reflects the cultural identity and the historical process as well as their curative accumulation for the Uyghurs. In the study, the works of Rak, Cebbeyat and Mushawerek maqams in the repertoire of Uyghur 12 Maqams were transferred to the Turkish music sound system and analized.. After this process, the musical analysis of the worksare similarin terms of Turkish maqam sequences, the navigational features, strong and decision sounds are shown in a table. When the musical features of Rak, Cebbeyat and Mushawerek maqams in Uyghur 12 Maqams are evaluated, although Uyghur traditional music is a sound system based on temperament system; in the context of performance, musical sensation and quartet and quintet structures are similar to traditional Turkish music. As a result of this study, the similarities and differences between the traditional Uyghur music and the traditional Turkish music were revealed. Uyghur maqams having been transposed according to authorities used in Turkish music system,Uyghur authorities to be more easily be performed in the Republic of Turkey and the Uyghurs are thought to make it more understandable structure of classical music.