Türkiye'de özelleştirme uygulamalarının maliye politikası araçları ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, 1980li yıllardan itibaren Türkiyenin ekonomik gündeminde önemli bir yer tutan özelleştirme uygulamalarını mali yönden analiz etmektir. Tez konusunun seçilmesine ilham veren nokta ise; 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun 10. Maddesinde, 23/05/2000 tarihinde yapılan değişikliktir. Bu değişiklik ile özelleştirme fonunun nakit fazlası, iç ve dış borç ödemelerinde kullanılmak üzere hazineye devredilmiştir. Güncel gelişmeler de dikkate alınarak geçmişten bugüne, konu ile ilgili literatür taraması yapıldığında, bu değişiklikten önce de özelleştirme gelirlerinin borç ödemelerinde kullanıldığı görülmüştür. Özelleştirme uygulamalarının, borçlanma kadar vergi geliri ve bütçe açığı üzerinde de etkisi olabileceği düşüncesi ile borçlanmaya ek olarak vergi geliri ve bütçe açığı değişkenlerinin de araştırmaya dahil edilmesine kara verilmiştir. Bu çerçevede literatürdeki çalışmalardan yaralanılarak, çeşitli kamu kurumlarından elde edilen sayısal veriler ışığında, Türkiyedeki özelleştirme uygulamaları ile maliye politikası araçları arasında herhangi bir ilişki olup olmadığı test edilmiştir. Sağlıklı bilimsel sonuçlara ulaşabilmek için tüm değişkenlere tek tek lineer regresyon ve korelasyon analizleri uygulanmıştır, son modelde ise çoklu regresyon testi yapılmıştır. Sonuç olarak, özelleştirme uygulamaları ile kamu borcu ve vergi geliri arasında güçlü, pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır.

The purpose of this study is to analyze privatization practises which has taken important part in Turkeys economic agenda since 1980. The source of inspration for choosing thesis topic is; the amendment on 23/05/2000 on Art. 10 of The Law on Privatization. With this amendment, surplus cash of privatization fund is transfered to treasury for domestic and external debt payments. When we research literature about the subject, we have also found, privatization revenues have been used for debt payment before 23.05.2000. We think that, privatization can affect tax revenues and budget deficit as far as borrowing and extra two variables are added to analysis. Relationship between privatization and fiscal policy tools was tested in the light of numerical data obtained from various public institutions. Analyzed the relationship between privatization and fiscal policy instruments with linear regressions test, correllation test and multiple regression test. Consequently, a strong and positive correlations were found betwen privatization and public debt and tax revenues.