Örgütsel DNA ve bir uygulama

Abstract

Sosyal atom olan insan, sosyal molekül olan grupları, gruplar da sosyal organizma olan örgütleri oluştururlar. Yönetim biliminin doğuşuyla, örgüt teorileri de zaman içerisinde gelişimini göstermiş ve mekanik yapılanmaların hakim olduğu başlangıcından gittikçe organikleşerek günümüzdeki halini almıştır. Birinci bölüm örgütle ilgili genel kavramlar, örgüt teorisinin tarihsel gelişiminden bahsetmektedir. İkinci bölümde de pazar ortamı ile doğal ekolojilerle arasındaki benzerlikleri göstermesi açısından bir karşılaştırma yapılmıştır. Örgütsel DNA adına üç ayrı bakış açısının sunulduğu bu çalışmada, üç bakış açısının da organik DNA’yı oluşturan dört temel maddeden yola çıktığı görülmektedir. Birinci görüş örgütsel DNA’yı, bir örgütün yapısına ve prosedürlerine ait tüm bilgilerinin -zamanın getirdiği değişimlere ayak uydurabilecek esneklikte ve herkesin ulaşımına hazır halde- bir araya getirilmiş hali olarak tanımlamaktadır. İkinci görüş ilişkiler üzerine yoğunlaşmaktadır ve bir örgütün DNA’sını oluşturan temellerin bağlantılarını, insanlar arası ilişkilerle benzeştirmektedir. Müşteri, işgören, lider ve performans olarak belirlediği dört temelin aralarındaki ilişkilerin incelenmesini ve buradan bir örgütün DNA’sını belirlememizi tavsiye etmektedir. Üçüncü görüş, dört temele, daha farklı bir açıdan yaklaşmakta ve temelleri; yapı, karar yetkisi, güdüleyiciler (motivasyon) ve bilgi olarak önermektedir. Bunların üzerine odaklanılması gerektiğini tavsiye eden bu görüşün bir diğer özelliği bu belirtilen temeller çerçevesinde bir ölçek geliştirmiş olmasıdır. Üçüncü görüş -örgütsel DNA kavramını daha somut bir çerçeveye oturtmuş olduğu için- baz alınarak bir uygulama gerçekleştirilmiş ve üçüncü bölümün sonunda bu uygulamadan değinilmiştir. Uygulama yukarıda belirtilen ölçek kullanılarak, Türkiye’de belirli sayıda örgüt üzerinde uygulanmış ve bu örgütlerin ölçek açısından tipleri belirlenmiştir. Bu veriler, ayrıca toplanan; katılanın yaşı, cinsiyeti, statüsü, örgütün yıllık gelir durumu ve karlılığıyla ilişkilendirilmiş ve sonuçlar yorumlanmıştır.

Humans -social atoms- constitute groups -social molecules-, and groups constitute organizations -social organisms. Science of management, in time, gave way to the development of organization theories, and mechanical structures have evolved into more organic ones of today’s organizations. Part one deals with the concepts and historical development of organizational theories. In part two, a contrastive analysis -of market environments and natural ecologies- has been done. This study presents three different views of Organizational DNA. All three views consider the four bases of Organic DNA to make an analogy. First point of view defines the Organizational DNA as all the information of organizational structure and procedures -packed together and available to everybody. Second view focuses on the relationships among bases -as the relationships among individuals. This view advises that the relationships among the four bases – ‘Customer’, ‘Employee’, ‘Leader’ and ‘Measure’- should be examined, so, the DNA of an organization can be determined. The third view has a different approach; it considers ‘Structure’, ‘Decision Rights’, ‘Motivators’ and ‘Information’ as the bases that form the organizational DNA. Distinguishing factor, here, is that it has a scale. Since the third view has a more concrete approach with its scale, it was taken as the base to the application of this study -mentioned at the end of part three. This scale was applied to a definite number of organizations to determine their organizational types. The data were also related to the age, gender, statue, revenues and profitability, and the results were interpreted accordingly.