Osmanlı Türk modernleşme sürecinde mülki idare ve mülki idare amirliği

Abstract

Osmanlı-Türk modernleşmesi, Batıdaki modernleşme sürecinin aksine doğal olmayan, devlet veya bir takım seçkinci grup tarafından yerleştirilen, halka rağmen halk için uygulamaya konulan bir programın ürünüdür. Osmanlı-Türk modernleşmesinin yukarıdaki tanımına göre, mülki idare ve mülki idare amirlerinin bugüne kadar nasıl bir evrim geçirdiğini ve geleceğin modern Türkiyesinde nasıl bir evrim geçireceğini kestirebilmek için Osmanlı-Türk modernleşmesini bilmek önemlidir. Osmanlı mülki idaresinin modernleşme sürecindeki gelişimini anlayabilmemiz için Osmanlı Devletindeki toprak yönetimi sistemini iyi bilmemiz gerekir. Çünkü toprak yönetim sisteminin evrimi iyi anlaşılırsa, hem Osmanlı modernleşmesi hem Osmanlı Mülki İdare sistemi daha iyi anlaşılır. Tımar sistemi, Osmanlı toprak yönetiminin anlaşılmasında hem anahtar hem de kilit rolü oynayacaktır. Tımar sistemi anlaşılmalı ki iltizam sistemi anlaşılsın. İltizam sistemi ayanların ortaya çıkışına ışık tutacaktır. Ayanların ortaya çıkışı Senedi-i İttifakı ve bu süreç de Tanzimatı beraberinde getirecektir. Bu tarihsel değişim süreci mülki idarede de değişimi beraberinde getirecek; Batı tipi yönetim tarzlarının Osmanlı toprak yönetimi üzerinde etki doğurmasını beraberinde getirecektir. Tanzimatla beraber yeni vilayet kanunları ortaya çıkacak ve eyalet yönetiminden vazgeçilecektir. Bu süreçte mülki idare amirliği mesleğinin yapısı da değişerek mülki idare amirleri daha sivil yapılı bir görünüme kavuşacaklardır. Daha sonra Cumhuriyet Türkiyesi de irdelenecek ve mülki idare camiasının bu süreçte nasıl bir kimliğe büründüğü de anlamaya çalışılacaktır. Bununla beraber, bu anlatılan modernleşme sürecine Türk mülki idaresinin bir katkısı, bir etkisi olup olmadığı sorusu da ayrıntılı olarak irdelenecektir. Mülki idare amirleri Osmanlı-Türk modernleşme sürecinde etkili olup değişime katkı sağlayabilmişler midir Bu süreçte merkezin politikalarını taşrada ne şekilde uygulamışlardır Bir lider olarak halkı modernleşmeye inandırabilmişler midir Bu gibi sorulara cevap aranmaya çalışılacaktır.

Contrary to modernization in the West, Turkish Ottoman modernization is result of a strained program which thrown implementing by government or some elitist group, and understanding of ?for the public but despite the public?. According to definition of Turkish Ottoman modernization above, it is important to be aware of Turkish and Western modernization, in order to be able to understand how provincial administration and civil governors have evolved until today and will evolve in the tomorrow of future?s Turkey. In order to conceive the improvement of Ottoman Turkish provincial administration in modernization process we need to know the land administration better. Because, if the evolution of land administration system is understood well both Ottoman modernization and the system of Ottoman civil governorship are understood well. Feud system will have a key role in understanding of Ottoman land administration. Feud system should be awared in order to conceive tax farming system. Tax farming (land tenure) system will light the way for emergence of feudals. The emergence of feudals will cause Sened-i İttifak and this process also will cause Tanzimat. As a conclusion, this historical change process will bring along the change in provincial administration. Together with Tanzimat, new province acts will arise and state administration will be abdicated. In this process, structure of civil governorship will change as well and they will have a civil appearance. Then, Republic of Turkey will be explicated and question of what sort of status have the community of civil governors had will be tried to explained. Furthermore, the question of whether the Turkish civil governorship has impressed this modernization process or no will be another point. Have civil governors (governors and sub governors) been able to be effective in the process of Ottoman Turkish modernization? Have they been able to implement effectively the policies of central government in provinces? As leaders, have they been able to influence the people effectively in this goal? Such questions will be tried to look for answer.