Gerçek opsiyonlar ve otomotiv sanayiinde bir uygulama

Abstract

Yerlileştirme yatırımları, hali hazırda yurt dışından ithal edilen ürünlerin, bu ürünlerin üretilebilmesi için gerekli donanımın gerek transfer edilerek gerek ise yurt içinde üretilerek üretimin ithalatçı ülkeye kaydırılması için yapılan yatırımların tümüdür. Yerlileştirme yatırımları yerli üretimi arttırmak, maliyetleri ve dışa bağımlılığı azaltmak üzere yapılmaktadır. Ara malların pek çoğunun ithal edilmesi ve bunun da maliyetleri belirgin şekilde yükseltmesi yerlileştirme yatırımlarının otomotiv sanayinde sıklıkla kullanılmasına yol açmaktadır. Bu tip yatırımlar gereğinde teknoloji transferi içermeleri sebebiyle gelişmekte olan ekonomileri olumlu yönde etkilemektedirler. Bu etkilerin başında ülkede bulunmayan teknolojinin ülkeye gelmesi, daha nitelikli üretim yapabilme şansı ve daha önce ithal edilen ürünlerin üretiminin ülkeye kayması sebebiyle üretimde artış sağlanmasıdır. Yerlileştirme yatırımları sadece OEM'lerin gelişmesine sebep olmayıp aynı zamanda ilgili yan sanayinin de gelişmesinde etkilidirler. Yeni teknolojinin ülkeye gelmesinin kullanılan makine parkının, işgücünün ve son ürünün gelişiminde ve iyileşmesinde de olumlu etkileri vardır. Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye, bu tür yatırımları desteklemektedir ve teşvik vermektedir. Bu süreçteki en büyük problemlerden biri yatırım projelerini tüm stratejik etkileri dahil ederek değerleyebilmektir. Yerlileştirme yatırımları gelecek için pek çok büyüme opsiyonu içerdiklerinden geleneksel yatırım değerleme metotları yatırımlar içinde bulunan gömülü fırsatları doğru olarak değerleyememektedir. Bu yüzden projelerin değeri çok düşük ya da negatif çıkabilmektedir. Bu durum teşvik aşamasında yanlış kararlar verilmesine sebep olabilmektedir. Bu çalışma, yerlileştirme projelerini önce geleneksel net bugünkü değer analiziyle daha sonra bir modern değerleme yaklaşımı olan gerçek opsiyon analiziyle değerlendirmeyi ve iki değerlemenin karşılaştırmasını incelemektedir. Analizde opsiyon çeşitleri sıralı opsiyonlar şeklinde yer almakta ve hesaplamada nümerik bir yaklaşım olan binom ağacı yöntemi, Türk otomotiv sanayinden bir yerlileştirme projesinin yatırım değerlemesinde kullanılmaktadır.

Localization investments are the kind of investments which are made to produce the products that are imported at the present by transferring or developing the required equipment in the country. Localization investments are being made to increase the domestic manufacturing also to reduce costs and import dependency. It is commonly being used in automotive industry because most of the semi products are being imported and this increases the cost noticeably. Because it includes technology transfer, localization investments positively affect the developing economies. Main positive affects obtained by localization are the arrival of the new technology which was not found in the country before, the chance to produce higher quality products and the possible growth in production. Localization investments not only cause OEMs to improve but also help development of involved subsidiary industry. The arrival of the new technology to the country has a positive impact of development of the equipment, workforce and the final product. As a developing economy itself, Turkey encourages these kinds of investments and gives governmental encouragement for them. The problem in the process is the valuation of these investment projects accurately by including all strategic impacts. Just because these kinds of localization projects involve many future growth opportunities, conventional valuation tools cannot value those embedded opportunities correctly so the value of the project mostly appears negative or very low. This situation can cause the misjudgment at the encouragement stage. This paper analyses the localization projects first with conventional NPV analysis, then with modern real options analysis and compares the results. In the analysis, the potential involvement of various option types results as sequential options and binomial lattice is used as a numerical approach in the valuation of a localization investment case from Turkish automotive industry.