Bazı klonal elma anaçlarının mikro çoğaltımı

Abstract

Yapılan bu çalışmada M 9 ve MM 106 klonal elma anaçlarının meristem kültürü yöntemi ile çoğaltılması amaçlanmıştır. Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında alman sürgün uçları, yüzey sterilizasyonuna tabi tutulmuş ve yaklaşık olarak 0.5 mm büyüklüğündeki meristemler izole edilerek meristem geliştirme ortamına dikilmiştir. Meristem geliştirme ortamında M 9 ve MM 106 için Murashıge and Skog (1962), makro, mikro elementleri ve vitaminleri, 0.1, 0.5, 1 mg/1 BAP, 0.1 mg/1 IBA ve 0.1 mg/1 GA3 kullanılmıştır. Ayrıca meristem geliştirme ortamında Sigma Gum agar ve Difco Bacto Agar olmak üzere iki farklı agar kullanılmış ve Sigma Gum ağarın gerek ortam katılığını sağlaması gerekse ortamın saydamlığım sağlaması açısından daha etkili olduğu ve bu ortamda meristemlerin daha iyi geliştiği tesbit edilmiştir. En iyi BAP dozunun 0.5 mg/1 olduğu ve meristemlerin en iyi geliştiği ayın Haziran olduğu belirlenmiştir. Birinci yıl Haziran ayında kurulan ve M9 ve MM 106 elma anaçlarından alman sürgün uçlarından izole edilen meristemlerde sürme oranları MM106 için (%84) ve M9 için (%68.3) bulunmuştur. Denemenin ikinci yılında ise Haziran ayında alman meristemlerin sürme oranlan MM106 için (%85.7), M9için ise (%70) olarak saptanmıştır Meristemler gelişme ortamına dikildikten 6-7 hafta sonra kardeşlenme ortamına (alt kültüre) alınmaya başlanmıştır. Sürgün çoğaltma aşamasında M 9 ve MM 106 için lmg BAP, 0.5 ve 1 mg/ İt IBA; 0.1mg/lt GA3 içeren MS ortamı kullanılmıştır. Kardeşlenme ortamında birinci yıl kardeşlenme katsayıları M9 için 1.5 ile 3.2 arasında değişmiş en yüksek kardeşlenme katsayısı ise (3.2) Haziran ayında kurulan denemelerden elde edilen bitkiciklerin ikinci alt kültürlerinde görülmüştür. MM 106 için ise kardeşlenme katsayıları 1.8 ile 4.2 arasında değişmiş en yüksek kardeşlenme katsayısı ise (4.2) Haziran ayında kurulan denemelerden elde edilen bitkiciklerin ikinci alt kültürlerinde olduğu tesbit edilmiştir. İkinci yıl kardeşlenme katsayıları M9 için 1.5 ile 3.4 arasında değişmiş en yüksek kardeşlenme katsayısı ise (3.4) Haziran ayında kurulan denemelerden elde edilen bitkiciklerin ikinci alt kültürlerinde görülmüştür. MM 106 için ise kardeşlenme katsayıları 1.8 ile 3.2 arasında değişmiş en yüksek kardeşlenme katsayısı ise (4.2) Haziran ayında kurulan denemelerden elde edilen bitkiciklerin ikinci alt kültürlerinde olduğu tesbit edilmiştir.11 Ayrıca kardeşlenme ortamında vitirifikasyonu önlemek için ortamdaki agar miktarı 7- 7.5 ve 8.0 g/İt olarak ayarlanmıştır. Kullanılan ağarların miktarlarının artmasına paralel olarak bitkiciklerin gelişim ve kardeşlenme hızlan yavaşlamıştır. M 9 'da vitrifikasyon görülmez iken MM 106 'da nadiren de olsa vitrifîye olmuş bitkicikler görülmüştür. Yapılan köklendirme çalışmalarında ise lA MS ortamına IBA'nm üç farklı dozu kullanılmış ve MM 106 için (%100) köklenme ile 0.5mg/lt IB A içeren ortam en iyi sonucu vermiştir. Denemenin ikinci yılında ise köklendirme ortamına aktarılan bitkiciklerde enfeksiyon nedeniyle sonuç alınamamıştır.

The purpose of this study was to propagate M9 and MM 106 apple rootstocks using meristem culture. Shoot tips taken in May, June, July and August were surface sterilise and then about 0.5mm meristem isolated and placed on to lA MS medium (Murashige and Skoog 1962) containing macro-micro element and vitamins, BAP (0.1, 0.5,1.0) mg/lt, 0.1 mg/lt IB A and /l mg GA3 were added m the medium. In addition two types of solidifying agent (Difco Bacto agar, Sigma gum agar) were tested and Sigma gum agar was found to be better than Difco Bacto agar in terms of both solidifying proporities and cleaners of media. The best meristem development was obtained from 0.5 mg/lt BAP, and shoot tips taken in June. In the first year, the meristem growth capacities of M9 and Ml 06 apple rootstocks were (68 %) and(84 %) respectively in June explants. In the second year these growing ratios were (85.7 %) for MM106 and (70 %) for M9. Meristems on initation stage were transfered to proliferation medium after 6-7 weeks. MS mediums containing 1 mg/lt BAP, 0.5 and 1 mg/lt IB A, 0.1 mg/lt GA3 were used for M9 and MM106 at the proliferation stage. On proliferation media proliferation coefficets of M9 ranged from 1.5 to 3.2 in the first year and the highest proliferation coefficent obtained from meristems taken in June. For MM106, proliferation coefficents ratios were between 1.5 and 4.2 and highest coefficent 4.2, also obtained from meristems taken in June during second subculture. In the second year, proliferation coefficets of M9 ranged from 1.5 to 3.4 and the highest value (3.4) obtain from meristems taken in June and second subculture.Proliferation ratios for MM106 were between 1.8 and 3.2 and the best ratio (4.2) were obtained from shoot tips taken in June and during the second subculture. Morever, 7 %, 7.5 % and 8 % agar concantrations were tested to prevent vitrification. Increasing concantretion of Agar reduced plantlet development and proliferation coefficets. No vitrification was observed in M9 while few vitrified plantlets were observed in MM106. Three doses of IBA in half strength MS medium were tested in rooting studies in the first year and best rooting in MM106 (100 %) obtained from media containing 0.5 mg/lt IBA. In the second year, no positive results can be obtained due to extensive contamination.