El-Mâtürîdî'nin Te'vîlâtü'l-Kur'ân'ının dirâyet tefsiri açısından tahlili

Abstract

Tefsirler, rivâyet ve dirâyet tefsirleri olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Rivâyet tefsirlerinde ağırlık noktasını, rivâyetler yani haber bilgisi teşkil ederken; dirâyet tefsirlerinde, âyetlerin açıklanmasında müfessirin dirâyeti ön plâna çıkmaktadır. Araştırma konusu yapılan Te'vîlâtü'l-Kur'ân adlı tefsir eseri de, dirâyet boyutu oldukça ön plânda olan, erken döneme ait önemli ve değerli bir tefsirdir.Mâtürîdî'nin Te'vîlâtü'l-Kur'ân adlı tefsirinin, dirâyet tefsiri açısından tahlîlinin yapılacağı bu çalışma, bir giriş, üç ana bölüm ve bir de sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusu, önemi, metodu ve amacı hakkında bilgi verilmektedir. Ebû Mansûr el-Mâtürîdî ve Dirâyetinin Temelleri başlıklı birinci bölümde, üzerinde çalışılacak Te'vîlâtü'l-Kur'ân adlı tefsirin sahibi Mâtürîdî'nin yaşadığı dönem, hayatı ve ilmî şahsiyeti, metodolojisi, varlık anlayışı, bilgi anlayışı, kelâmî ve fıkhî görüşlerinin şekillenmesinde Ebû Hanîfe'nin etkisi ve Te'vîlâtü'l-Kur'ân'ın genel olarak tanıtımı konularında, Mâtürîdî'nin elde mevcut her iki eserinden de faydalanılarak bilgiler verilmekte olup; ikinci bölümde, Mâtürîdî'nin Te'vîlâtü'l-Kur'ân'daki metodu, rivâyet metodu ve dirâyet metodu şeklinde ve çeşitli alt başlıklar altında incelenmektedir. Üçüncü bölümde ise Te'vîlâtü'l-Kur'ân'ın muhtevâsı genel ve özel olmak üzere iki boyutta ve çeşitli alt başlıklar altında tetkik edilmektedir. Sonuç bölümünde de, çalışmada elde edilen sonuçlar yer almaktadır.

Interpretations are classified into two groups, namely dirayat and riwayat (Prophetic Traditions and the opinions of the Prophets Companions) those that are based on tradition and those that are based on inference. Riwayat interpretation is mostly based on riwayats, that is the opinions of others; whereas in dirayat interpretation the wisdom of the interpreter is at the forefront. The work that is the subject of this study, namely the Tawilat al-Quran is an important and valuable piece the interpretation aspect of which is at the forefront.This study which examines Maturidis interpretation named as Tawilat al-Quran according to dirayat interpretation consists of an introduction, three main parts and a conclusion. The introduction contains information regarding the subject of the study, its importance, method and objective. In the first section entitled as Ebu Mansur al-Maturidi and the Foundations of His Dirayat, information regarding the period during which Maturidi, the author of the Tawilat al-Quran interpretation lived, his life and scholar personality, methodology, understanding, the effects of Ebû Hanîfe on the shaping of his qelam and fiqh opinions and the general introduction of Tawilat al-Quran using both works of Maturidi are given whereas the second section examines the method of Maturidi in Tawilat al-Quran along with methods of rivayat and dirayat under various subsections. The conclusion contains results obtained from the study.