Sultani çekirdeksiz/99R ve perlette/99R kombinasyonlarında aşılı köklü fidan üretimine değişik kimyasal madde uygulamalarının etkileri

Abstract

Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü'nde yapılan bu çalışmada, Perlette/99R ve Sultani Çekirdeksiz/99R aşı kombinasyonlarında IBA'ın (0; 0,025; 0,050; 0,075 g/1), Atonik'in (0; 1,2; 1,8; 2,4 g/1), Maxicrop'un (0; 1,2; 1,8; 2,4 g/1) dozlarının aşı yerinde kallus oluşumu, çimlendirme sırasında ve sonraki dönemlerde kalem gözlerinde sürme oranı, anaç çeliklerinde köklenme oranı ile çelik başına ortalama kök sayısı üzerine etkilerini incelemek amacıyla 1994 yılında yapılmış ve aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. IBA'nın her üç dozu Sultani Çekirdeksiz/99R aşı kombinasyonunda aşı yerine çepeçevre kallus oluşumunu kendi kontrolüne göre kısmen yükseltmiştir. Perlette/99R aşı kombinasyonunda ise sadece 0,075 g/l'lik dozu bu oranı kısmen yükseltmiştir. IBA uygulamalarında en yüksek etkiyi Perlette çeşidinde 0,075 g/1 (% 43,0), Sultani Çekirdeksiz de 0,025 g/İ'lik (% 33,0) IBA dozları vermiştir. Atonik ve Maxicrop genellikle kendi kontrollerine göre çepeçevre kallus oluşumunu her iki çeşitte de kısmen azaltmış, ancak, bu oranı Atonik'in 1,8 g/l'lik (% 47,0) ve Maxicrop'un 2,4 g/l'lik (% 40,0) dozları Sultani Çekirdeksiz çeşidinde kısmen yükseltirken, Perlette çeşidinde 1,2 g/l'lik Maxicrop kısmen yükseltmiştir. Genel ortalamalar dikkate alındığında IBA'nın 0,075 g/l'lik, Atonik'in 1,8 g/ l'lik ve Maxicrop'un 1,2 g/l'lik dozlarının çepeçevre kallus oluşumunda olumlu bir etki yaptığı belirlenmiştir. Aşı yerinde tek taraflı kallus oluşumu yönünden IBA, Atonik ve Maxicrop'un hemen tüm dozları her iki çeşitle de kısmen veya önemli derecede olumlu etki yapmıştır. En iyi sonuçlar, Perlette çeşidinde 1,2 g/l'lik ve 1,8 g/l'lik Atonik'ten (% 56,6) ve Sultani Çekirdeksiz çeşidinde Atonik'in 2,4 g/l'lik, Maxicrop'un 1,2 g/l'lik dozlarından (% 53,3) alınmıştır. Genel ortalamalara bakıldığında IBA, Atonik ve Maxicrop'un tüm uygulamalarında kısmen veya önemli bir artış sağlanmıştır. Uygulamaların çimlendirme sırasında kalem gözlerinin sürmesi üzerine etkileri incelendiğinde, IBA'nın her üç dozu her iki çeşitte, Atonik'in tüm dozlarının Perlette çeşidinde sürme oranını kısmen veya Önemli derecede yükselttiği, Sultani Çekirdeksiz çeşidinde önemli etki yapmadığı, Maxicrop'un ise bu bakımdan her iki çeşitte de önemli etki yapmadığı veya kısmen azalttığı saptanmıştır. Uygulamaların genel etkileri dikkate alındığında ise, bu oranı IBA'n önemli derecede, Atonik'in ise kısmen veya önemli derecede yükselttiği,45 Maxicrop'un ise azalttığı belirlenmiştir. Burada en yüksek değeri IBA'nın 0,075 g/l dozu verirken (% 70,0), en düşük değeri Maxicrop'un 1,8 g/l'lik dozu vermiştir (% 7,0). Anaç çeliklerinin köklenme oranı yönünden Atonik'in her üç dozu her iki aşı kombinasyonunda da kendi kontrollerine göre köklenme oranını kısmen veya önemli derecede yükseltmiş, en iyi sonuçlar Perlette/99R kombinasyonunda 1,2 g/l (% 100), Sultani Çekirdeksiz/99R kombinasyonunda 1,2 g/l ve 1,8 g/l'lik dozlarından alınmıştır (% 100.0). IBA uygulamalarında ise Perlette/99R kombinasyonunda 0,050 g/l'lik ve Sultani Çekirdeksiz/ 99R kombinasyonunda 0,075 g/l'lik doz, köklenme oranını kısmen arttırmıştır. Maxicrop ise bu bakımdan her iki aşı kombinasyonunda yükseltici bir etki yapmamış, hatta 1,8 g/l'lik dozu bu oranı kısmen veya önemli derecede azaltmıştır. Uygulamaların genel ortalamaları dikkate alındığında ise, IBA ve özellikle Atonik'in köklenme oranını kontrollere göre kısmen veya önemli derecede arttırdığı, Maxicrop'un ise önemli etki yapmadığı veya kısmen azalttığı görülmektedir. Burada en iyi etkiyi Atonik 1,2 g/l'lik dozu (% 100) verirken, bunu Atonik'in 1,8 g/l'lik dozu izlemiştir (% 98,3). Köklenme oranı yönünden en düşük değer ise Maxicrop'un 1,8 g/l'lik uygulamasından alınmıştır (% 56,6). Çelik başına ortalama kök sayısı da uygulamalara göre önemli değişimler göstermiştir. Atonik'in her üç dozu her iki aşı kombinasyonunda da kendi kontrollerine göre çelik başına ortalama kök sayısını kısmen veya önemli derecede yükseltmiş; her iki aşı kombinasyonunda da en yüksek değeri 1,8 g/l'lik doz vermiştir (sırasıyla 9,4 adet/çelik, 8,6 adet/ çelik). Maxicrop ve IBA uygulamaları ise kök sayısını her iki kombinasyonda da genellikle kendi kontrollerine göre kısmen azaltmıştır. Genel ortalamalara bakıldığında Atonik'in çelik başına ortalama kök sayısını arttırdığı belirlenmiştir. Temmuz ayı içinde yapılan aşı sürgünü sayımlarında; Perlette çeşidinde en yüksek oran, Maxicrop'un 1,2 g/l uygulamasından alınırken (% 46,6), Sultani Çekirdeksiz çeşidinde Atonik'in 1,8 g/l uygulamasından elde edilmiştir (% 46,6). IBA'ın her üç dozu aşı sürgünü oranına Perlette çeşidinde kontrollerine göre önemli bir etki yapmamış, Sultani Çekirdeksiz çeşidinde kısmen yükseltmiş, Maxicrop'un ise 1,2 g/l ve 1,8 g/l'lik dozları her iki çeşitteki oranları kısmen veya önemli derecede yükseltmiştir. Atonik'in bu bakımdan etkisi farklı olmuş, Perlette çeşidinde 1,8 g/l ve 2,4 g/l'lik, Sultani Çekirdeksiz çeşidinde 1,2 g/l ve 1,8 g/ 1'lİk dozları sürgün oranını kısmen arttırmıştır. Aşı sürgünlerinin uzunluğu bakımından; Pcrlette çeşidinde en yüksek değeri Maxicrop 1,2 g/1 uygulaması sağlamış (148,3 cm), Sultani Çekirdeksiz Çeşidinde ise en yüksek değer Atonik'in 1,8 g/lt'lik dozu (98,6 cm) elde edilmiştir. Uygulamaların genel etkileri dikkate alındığında aşı yerinde sürgün uzunluğu yönünden en yüksek değeri Maxicrop'un 1,2 g/l'lik dozu (97,5 cm) vermiştir.

This study was carıicd out al tlıc dcparlmcnt of Horliculture Faculty of Agriculturc Uludağ Univcrsily in 1994, wilh the ainı of invcsligating the cffccts of IBA (0; 0,025; 0,050; 0,075 g/l). Atonik (0; 1,2; 1,8; 2,4 g/l), Maxicrop (0; 1,2; 1,8; 2,4 g/l) on callııs fornıation, bud-burst ratio of the scions during stralification and later periods, rooling rate in roolstock cultings and averagc root nunıbcr per culting. The following results wcrc obtaincd from tlıc study. Ali three doses of IBA parlially inereased the rate of round callusing at the graft unions conıparcd witlı its control in Sultani Çckirdcksiz/99R grafting combination, vvlıercas in Pcr-lette/99R grafting combination, only 0,075 g/l dose partially inereased this rate. The highest cffccl in IBA applications was obtaincd from 0,075 g/l and 0,025 g/l doses in ev. Perlettc (43,0 %) and cv. Sultani Çekirdeksiz (33,0 %), respeetively. Comparcd with thcir Controls, Atonik and Maxicrop partially decreased the fornıation of round callusing, hovvcver 1,8 g/l Atonik and 2,4 g/l Maxicrop partially inereased this rate in Sultani Çekirdeksiz (47,0 % and 40,0 %, respectivelly), whereas in cv. Perlette 1,2 g/l Maxicrop partially inereased this rate. Whcn the general averages arc laken into coıısidcration, tlıc round callusing was positivc wi(h 0,075 g/l, 1,8 g/l and 1,2 g/l doses of IBA, Atonik and Maxicrop, respeetively. Almost ali doses of IBA, Atonik and Maxicrop had partially or significantly positive ef-fect on side callusing in both cultivars. The best results were obtaincd fıom 1,2 g/l and 1,8 g/l Atonik applications in cv. Perlette with 56,6 % and from 2,4 g/l Atonik and 1,2 g/l Maxicrop applications with 53,3 % in Sultani Çekirdeksiz. When the general averages are considered a partial or significant inerease were obtaind from ali applications of IBA, Atonik and Maxi-erop. Wlıcn tlıc cffccts of applications on bud burst of scions considered il was determined that, ali three doses of IBA partially or significantly inereased the burst ratio in the two cultivars and ali doses of Atonik inereased this rate in cv. Perlette while they did not have significant cffcct on cv. Sultani Çekirdeksiz, whcrcas Maxicrop did not have significant effect or causcd a partial reduclion in the two graft combinations with this respect. When the general cffccts of applications arc considered, it was determined that IBA inereased this rate significantly, Atonik inereased partially or significantly, whcrcas Maxicrop decreased il. Tlıc highest valuc was obtaincd from 0,075 g/l IBA opplication with 70,0 % vvhcrcas tlıc lowcst from 1,8 g/l Maxicrop with 7 %. With respect to rooting rate of rootstock cuttings, ali three doses of Atonik partially or significantly increased it compared with their Controls in both grafting combinations, and the best results were obtained from 1,2 g/1 dose in Perlette/99R combination (100 %) and from 1,2 g/1 and 1,8 g/1 doses in Sultani Çekirdeksiz99/R grafting combination (100 %). With IBA applications, 0,050 g/1 and 0,075 g/1 doses partially increased the rooting rate, in the combinations of Perlette/99R and Sultani Çekirdeksiz/99R respectively. Whereas Maxicrop did not have a positive effect in both graft combinations in this respect, countrarily 1,8 g/1 dose partially or significantly decreased this rate. When the general averages of the opplications are considered IBA and especially Atonik increased the rooting rate partially or significantly compared with Controls, vvhcreas Maxicrop did not have significant effect or partially reduced this rate. Here, the best result was obtained from 1,2 g/1 Atonik application with 100 % and this was followed by 1,8 g/1 Atonik with 98,3 %, the lowest value by rooting (56,6 %) was obtained from 1,8 g/1 Maxicrop application. Average root number per cutting exhibited significant changes in relatiön to the applications. Ali three doses of Atonik partially or significantly increased the average root number per cutting compared with their Controls, the highest values were obtained from 1,8 g/1 dose in both graft combination (8,6 no/cutting and 9,4 no/cutting). Maxicrop and IBA applications partially reduced the number of roots in both combinations compared with their Controls in general. When the general averages are considered only Atonik increased the mean number of roots per cutting. İn the bud shoot counts conducted in July, the highest rate in cv. Perlette was obtained from 1,2 g/1 application of Maxicrop (46,6 %), while it was taken from 1,8 g/1 Atonik application in cv. Sultani Çekirdeksiz (46,6 %). Ali three doses of IBA did not significantly affect the shoot ratio in cv. Perlette compared with their Controls, whereas in cv. Sultani Çekirdeksiz they partially increased this ratio, and 1,2 g/1 and 1,8 g/1 doses of Maxicrop partially or significantly increased the rates in both cultivars. The effect of Atonik with this respect was dif-ferent, i.e. 1,8 g/1 and 2,4 g/1 doses partially increased the shoot rates in cv. Perlette on the other hand 1,2 g/1 and 1,8 g/1 doses, in cv. Sultani Çekirdeksiz. When the general effects of the applications are considered, 1,8 g/1 Atonik (40,0 %) and 1,2 g/1 Maxicrop (36,6 %) gave the best results. Concerning the shoot length, the highest values were obtained from 1,2 g/1 Maxicrop application with Perlette cultivar (148,3 cm), and from 1,8 g/1 Atonik application with Sultani Çekirdeksiz cultivar (98,6 cm). Whcn the general effect of the applications are considered 1,2 g/1 Maxicrop application gave the highest value (97,5 cm).