PISA sınavlarının özelliklerinin fen bilimleri öğretmenlerinin hazırlamış oldukları sınav soruları ile karşılaştırılması: PISA kültürünü yaygınlaştırma model önerisi

Abstract

Uluslararası testlerin en bilindik olanı Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA)’dır. PISA 15 yaşındaki öğrencilerin okuma ile beraber matematik ve fen okuryazarlıkları seviyelerini ölçmek ve böylece dünyadaki eğitim sistemlerininim kalitelerini kıyaslamak amacıyla üç yılda bir düzenlenir. Türkiye PISA sınavına ilk defa 2003 yılında dâhil olmuştur. 2006’dan 2012’ye kadar Türkiye’nin fen okuryazarlık puanı düzenli bir şekilde artmasına rağmen, uluslararası sıralamadaki yerinde önemli bir değişiklik görülmemiştir. Bu araştırmanın en temel gerekçesi ülkemizin PISA sınavlarında geri sıralarda yer almasıdır. PISA sınavında ülkemizin neden fen bilimleri alanında geri sıralarda olduğu ile ilgili pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda öğrencilerimizin okuduğunu anlama ve muhakeme etme düzeyleri, anne baba eğitim durumu gibi birçok sebep ortaya vii çıkmasına rağmen, fen bilimleri öğretmenlerinin PISA’nın doğasına uygun ders işleyip işlemedikleri ya da sınavlarında PISA’ya yakın soru tipleri sorup sormadıkları hususunda bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu amaçla daha önce Bursa ilinde “PISA Kültürü Oluşturma” veya “Yaşam Temelli Soru Hazırlama” amacıyla fen bilimleri öğretmenlerine düzenlenen hizmet içi eğitim kursuna katılmış yirmi öğretmenden gönüllü altı fen bilimleri öğretmeni ile bu çalışma yürütülmüştür. Bu öğretmenlerle yarı yapılandırılmış mülakatlar yürütülmüş ve toplanan veriler İçerik Analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Ders süresince PISA’nın kültürüne uygun öğretim faaliyetlerinin yapılıp yapılmadığı veya yapılma düzeyeni belirlemek için bir öğretmen sekiz saat boyunca gözlemlenmiştir. Veriler betimsel içerik analizi ile analiz edilmişt ir. Mülakata katılan öğretmenlerin tamamına yakını PISA imajı taşıyan soruları tanıyabildiklerini, kursu aldıktan sonra hazırladıkları sorulara bakış açılarında önemli değişimler meydana geldiğini, sınavlarında kullanmak için ise öğrenci yeterliliklerini uygun bulmadıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenler daha önce aldıkları hizmet içi eğitim kursunun tekrar yapılması halinde kursa katılmak istediklerini belirtmişlerdir. Ancak tekrar yapılacak kursla ilgili bazı önerilerde bulunmuşlardır. Yapılacak ikinci bir kursun basit düzey ile başlaması gerektiğini, içeriğinin daha kapsamlı olmasını, uygulamaya ve soru hazırlama tekniğine ağırlık verilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Bunlardan yola çıkılarak ikinci bir hizmet içi eğitim kursu için yeni bir PİSA Kültürünü Yaygınlaştırma Model önerisi ortaya konmuştur.

Programme for International Student Assessment (PISA) is the most known international test around the world. PISA is exercised every three years in order to measure the reading, mathematics and science literacy of 15-year-old students and to compare the qualities of education systems in the world. Turkey has joined into PISA tests since 2003. Even though Turkey’s science literacy grades increased from 2006 to 2012 regularly, its position in international rankings has not changed significantly. The main reason of this thesis study is to understand the causes of Turkey’s low position in these international rankings. There are many studies about the reasons behind the Turkey’s low position in PISA science literacy test. Although there are many causes such as the comprehension and reasoning levels of students, and education level of parents are studied, research questions whether science teachers give lectures according to PISA or prepare PISA-type questions are understudied. ix In this respect, this thesis study is prepared by interviewing six science teachers who participated in in-service education seminars “Creating PISA Culture” and “Preparing Life- Based Questions” in Bursa and accepted to opt in this thesis study. Semi-structured interviews are conducted, and collected data are analyzed by content analysis. Also, one out of six teachers is observed for eight hours in order to determine whether lectures are in accordance with PISA culture. Data are analyzed by descriptive content analysis. Almost all interviewed teachers declared that they can recognize PISA-type questions and their perceptions has changed after the seminars, and assessed that students’ efficiancies are not enough to use PISA-type questions in their exams. They state that they would like to participate future in-service education seminars. However, they have some suggestions for them. They indicate that a second in-service education seminar should start with a basic level, its content should be more comprehensive, and it should concentrate on implementations and question prepartion techniques. From these evaluations, A Model For Expansion of PISA Culture is proposed for a second in-service education seminar.