Kaynak tüketim muhasebesi ve faaliyet tabanlı maliyetleme modelinin yönetim kararları açısından karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi: Bir üretim işletmesinde uygulama

Abstract

Günümüz şartlarında küresel alanda yaşanan gelişmeler ve teknolojide meydana gelen hızlı değişimler işletmelerin finansal yapılarını etkilemeye başlamıştır. İşletmelerin, küresel rekabet koşullarında varlıklarını idame ettirebilmeleri ve diğer işletmelere karşı rekabet avantajı sağlayabilmeleri maliyet bilgilerini kontrol altında tutması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Maliyet bilgilerine olan güven işletmelerin yönetim stratejilerinde birçok başarılı kararların alınmasını desteklemektedir. Bu amaçla birçok maliyet yöntemi geliştirilmiştir. Bunlardan geleneksel maliyet yönteminin mamul veya hizmetin maliyetini belirlemede yetersiz kalması işletmelerin maliyet yönetim modellerinde yeni arayışlara girmesine neden olmuştur. Buna bağlı olarak 1980’ ler de faaliyet tabanlı maliyetleme modeli gelişme göstermiştir. Faaliyet tabanlı maliyet modelinin kapasite hesaplamalarında kullanılamaması, yönetim kararlarındaki yetersizliği ve uygulama alanında beklenen amacı göstermemesi nedeniyle kaynak tüketim muhasebesi ortaya çıkmıştır. iv Gelişmiş maliyet yönetim modellerinin mamul maliyetlerine ve yönetim kararlarına olan etkisine dikkat çekmek amacıyla maliyet yönetiminin öneminden bahsedilerek, çağdaş maliyet modellerinden kaynak tüketim muhasebesi ile faaliyet tabanlı maliyetleme modeli karşılaştırmalı olarak birçok açıdan ele alınmıştır. Tez çalışmam üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde maliyet yönetimi ve kaynak tüketim muhasebesi, ikinci bölümde faaliyet tabanlı maliyetleme modeli ele alınmıştır. Üçüncü bölüm uygulama bölümü olup bir üretim işletmesinde yapılan gözlemler, gerçekleştirilen mülakatlar ve bilgisayar ortamından toplanan veriler ile gerekli analiz ve yorumlar yapılmıştır. Çalışma sonucunda mamul maliyetleri, kapasite maliyetleri, brüt mal satış kârı ve yönetim kararları açısından kaynak tüketim muhasebesinin faaliyet tabanlı maliyetleme modeline göre daha üstün bir model olduğu tespit edilmiştir.

In today's conditions, global developments and rapid changes in technology have started to affect the financial structures of enterprises. In order to maintain their assets under global competition conditions and to provide competitive advantage to other enterprises, it is necessary to keep cost information under control. Confidence in cost information supports many successful decisions in management strategies. For this purpose, many cost methods have been developed. Of these, the traditional cost method is inadequate in determining the cost of goods or services, which has led enterprises to search for new cost management models. Accordingly, in the 1980s, Activity based costing model developed. Resource consumption accounting has emerged because the activity based cost model cannot be used in capacity calculations, inadequacy in management decisions and does not show the expected purpose in the field of application. Resource consumption accounting and activity-based costing model from the contemporary cost models, have been compared in many respects, by mentioning the importance of cost management in order to draw attention to the effect of advanced cost management models on product costs and management decisions. My thesis consists of three parts. In the first part, cost management and resource consumption accounting , in the second part activity- based costing model is discussed. The third section is the application section; with observations, interviews which performed and collected datas from computer environment that made in a manufacturing enterprise, necessary analyzes and comments were made. At the result of the study, it has been identified that resource consumption accounting interms of manufactured costs, vi capacity costs, gross sales profit and management decisions is much superior than the activity based costing model.