Review of the development and change of Tripoli Bazaar in Lebanon

Abstract

İslam şehirlerinde çarşılar, İslam medeniyetinin gelişiminin en önemli göstergelerinden biridir ve kentlerin gelişiminde önemli rol oynamışlardır. Tarihsel süreçte kentlerin morfolojik ve demografik açıdan geçirdiği değişimler ve karşılaştıkları çeşitli felaketlere rağmen bazıları günümüze kadar gelebilen bu tarihi çarşıların varlığını sürdürmesinin birçok önemli sebebi vardır. Tez kapsamında İslam şehirlerindeki tarihi çarşıların önemi ve temel özellikleri tanımlanmış, çarşıların sürdürülebilirliğini tehdit eden unsurlar ile sürdürülebilirliklerinin sosyal, sosyo-ekonomik ve fiziksel boyutları incelenmiştir. Lübnan’da bulunan tarihi Trablus çarşısı, 14 yüzyılda Memlükler Dönemi’nde gelişmeye başlamış, 16. yüzyılda Osmanlılar Dönemi’nde de canlılığını giderek arttırmıştır. Trablus çarşısı, İslam şehirlerinde bulunan diğer tarihi çarşılarla ortak özellikler göstermektedir. Çarşı, yüzyıllardır devam eden ticari ve toplumsal aktivitelerin odağı olmuş ve şehir merkezinin canlılığını korumasında önemli bir rol oynamıştır. Hala varlığını ve canlılığını sürdürüyor olmasına rağmen, günümüzde çarşının çeşitli nedenlerden dolayı öneminin giderek azaldığı gözlemlenmekte ve bu durumun Trablus çarşısının gelecekte de varlığını sürdürebilmesinin önünde bir tehdit oluşturduğu düşünülmektedir. Bu amaçla, Trablus çarşısı ile benzer özelliklere sahip İslam kentlerindeki çarşılar mimari planlama ve sürdürülebilirlik açısından incelenmiştir. Tez kapsamında tarihsel süreçte Trablus’un kentsel ve mimari gelişimi ile Trablus çarşısının gelişimi incelenmiştir. Çalışmada farklı ölçeklerde çeşitli harita ve mimari çizimler ile fotoğraflardan faydalanılmıştır.

Bazaars in Islamic cities are one of the most important indicators of the development of Islamic civilization and have played an important role in the development of cities. Despite the morphological and demographic changes of cities in time and various disasters they have encountered, there are many important reasons for the survival of these historical bazaars, some of which have survived today. Within the scope of the thesis, the importance and basic characteristics of historical bazaars in Islamic cities are defined, the elements that threaten the sustainability of the bazaars and their social, socio-economic and physical aspects are examined. The historical Tripoli bazaar in Lebanon started to develop in the 14th century during the Mamluk period, and increased its vitality gradually during the Ottoman Period in the 16th century. The Tripoli bazaar has common features with other historical bazaars in Islamic cities. The bazaar has been the focus of commercial and social activities for centuries and has played an important role in maintaining the vitality of the city center. Although it still exists and is still alive, it is observed that the importance of the bazaar is gradually decreasing due to various reasons and this situation is thought to pose a threat to the survival of the Tripoli bazaar in the future. For this purpose, bazaars in Islamic cities with similar characteristics to Tripoli bazaar were examined in terms of architectural planning and sustainability. Within the scope of the thesis, the urban and architectural development of Tripoli and the development of the Tripoli bazaar have been examined. Various maps and architectural drawings in different scales, and photographs are used in the study.