Farklı kimyasallar ile yapılan ekim öncesi uygulamaların ekmeklik buğdayın (Triticum aestivum L.) çimlenme özellikleri üzerine etkileri

Abstract

Araştırma 4 adet ekmeklik buğday çeşidinin çimlenme özellikleri üzerine farklı kimyasal ve dozlarla yapılan ekim öncesi tohum uygulamalarının etkisini araştırmak amacıyla Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Tohumluk Laboratuvarında tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine uygun olarak 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada 4 adet ekmeklik buğday çeşidi olarak Bezostaja, Esperia, Pehlivan ve Sönmez çeşitleri kullanılmıştır. Çeşitlere, kimyasal uygulamalar Asetik asit, Deniz yosunu ve Giberellik asit kullanılarak yapılmış olup uygulanan dozlar herhangi bir uygulamanın yapılmadığı kontrol dışında 100 ppm ve 300 ppm olarak ayarlanmıştır. Çalışmada çimlenme hızı, çimlenme gücü, sürgün boyu, kök boyu, sürgün yaş ağırlığı, sürgün kuru ağırlığı, kök yaş ağırlığı ve kök kuru ağırlığı değerleri belirlenmiştir. Varyans analizi sonucunda incelenen tüm özellikler açısından denemede kullanılan çeşitler ve kimyasal açısından istatistiki olarak farklılıklar belirlenmiştir. Sürgün uzunluğu özelliği haricinde uygulanan dozların etkisinin incelen diğer özelliklere önemli olduğu belirlenmiştir. Çeşit x kimyasal interaksiyonu bakımından ise kök yaş ağırlığı önemsiz bulunmuş olup çeşit x doz ve kimyasal x doz interaksiyonları ise incelenen tüm özelliklerde istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Çeşit x kimyasal x doz interaksiyonu ise çimlenme hızı, çimlenme gücü ve çimlenme yüzdesi özellikleri haricinde diğer tüm özelliklerde önemli olarak belirlenmiştir. Denemede kullanılan çeşitlerde incelenen özelliklere bakımından uygulanan kimyasallardan deniz yosunu ve giberellik asittin ve dozlardan 100 ppm dozunun diğer uygulamalara göre etkilerinin daha fazla olduğu görülmekle beraber çeşitlerin deneme incelenen özelliklerde uygulanan kimyasal ve dozlarına karşı tepkilerinin farklı olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle yapılacak ekim öncesi tohum uygulamalarında çeşitlere uygulanması düşünülen kimyasal ve dozlarının belirlenmesinde çeşit x kimyasal x doz etkileşimlerinin göz önünde bulundurulması gerektiği kanısına varılmıştır.

The research was carried out with three replications in random plots in Bursa Uludağ University Faculty of Agriculture Department of Field Crops Seed Laboratory in order to investigate the effect of pre-sowing seed applications with different chemicals and doses on the germination properties of 4 bread wheat varieties. In the study, Bezostaja, Esperia, Pehlivan and Sönmez bread wheat varieties were used. Chemical applications to the varieties were made using Acetic acid, Seaweed and Gibberellic acid, and the applied doses were adjusted as 100 ppm and 300 ppm, except for the control where no application was made.In the study, germination rate, germination power, shoot length, root length, shoot fresh weight, shoot dry weight, root fresh weight and root dry weight values were determined. As a result of the analysis of variance, statistical differences were determined in terms of the varieties used in the experiment and the chemical in terms of all the properties examined. It was determined that the effect of the doses applied, except for the shoot length feature, was important for the other examined features. In terms of cultivar x chemical interaction, root wet weight was found insignificant, and cultivar x dose and chemical x dose interactions were found statistically significant in all the properties examined. The interaction of cultivar x chemical x dose was determined statistically significant in all other properties except germination rate, germination power and germination percentage. At the end of the research, it was observed that the effects of seaweed and gibberellic acid and doses of 100 ppm from the chemicals applied in terms of the properties examined in the cultivars used in the experiment were higher than the other applications, but it was determined that the reactions of the cultivars to the chemicals and doses applied in the tested properties were different. For this reason, it was concluded that variety x chemical x dose interactions should be taken into account in determining the chemicals and doses to be applied to the cultivars in priming applications.