Kampüste sürdürülebilir atık yönetimi: Bursa Uludağ Üniversitesi örneği

Abstract

Yönetilmesi gün geçtikçe zorlaşan atık sorununu, sürdürülebilir bir şekilde çözmenin yolu sıfır atık sisteminden geçmektedir. Atıkların öncelikle oluşumunun engellenmesi, ardından azaltılarak, yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım basamaklarının değerlendirilmesi gereklidir. Sıfır atık sisteminin doğru bir şekilde ele alınabilmesi için atığın içeriğinin bilinmesi ve atığı oluşturan tüm paydaşların sorumluluk alması gerekmektedir. Bu çalışma ile Bursa Uludağ Üniversitesi Görükle Kampüsü’nde sürdürülebilir atık yönetiminin sağlanması hedefiyle, oluşan katı atıklar güz ve bahar dönemleri olmak üzere 2 yıl boyunca incelenmiş ve madde grubu analizi yapılmıştır. Kampüs alanı bölgelere ayrılarak, öğrencilerin aktif katılımıyla katı atık karakterizasyon çalışması yürütülmüştür. Çalışmanın yapıldığı 2021 güz döneminde kampüste en fazla oluşan atık türü %22,28 ile cam atıklar iken, 2022 bahar, güz ve 2023 bahar döneminde cam atıkların yerini sırasıyla %18,44, %24,22 ve %25,20 oranıyla plastik atıkların aldığı görülmüştür. Karışık atıklarla atılan geri dönüştürülebilir atık oranının çalışma boyunca %70, kompostlanabilir atık oranının ise %15 seviyelerinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca atık karakterizasyon çalışmasının her bir dönem arasında anlamlı bir fark yaratıp yaratmadığı istatistiksel olarak incelenmiştir. Yapılan çalışma sonucu kampüs genelindeki veriler için istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç elde edilemese de, geri dönüştürülebilen atıklar için pandemi döneminde yapılan çalışmanın anlamlı bir fark oluşturduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucu elde edilen veriler doğrultusunda, özellikle geri dönüştürülebilen atıkların yönetimine ilişkin sıfır atık politikasına eş güdümlü bir yapının oluşturulması gerektiği ortaya konmuştur. Bu doğrultuda sıfır atık politikası ile kampüs alanı için bölgesel iyileştirme çalışmaları değerlendirilmiştir.

The way to solve the waste problem, which is becoming increasingly difficult to manage, in a sustainable way is through a zero waste system. It is necessary to prevent the formation of waste first, then reduce it and evaluate the steps of reuse, recycling and recovery. In order for the zero waste system to be handled correctly, the content of the waste must be known and all stakeholders who generate the waste must take responsibility. With this study, in order to ensure sustainable waste management in Bursa Uludag University Görükle Campus, solid wastes were examined for 2 years, in the fall and spring semesters, and material group analysis was carried out. The campus area was divided into zones and a solid waste characterization study was implemented with the active participation of students. In the fall semester of 2021, when the study was conducted, the highest waste type generated on campus was glass waste with 22.28%, while in the spring and fall of 2022 and spring semester of 2023, glass waste was replaced by plastic waste with 18.44%, 24.22% and 25.20%, respectively. It was determined that the proportion of recyclable waste disposed with mixed waste was 70% and the proportion of compostable waste was 15% throughout the study. In addition, it was statistically examined whether the waste characterization study made a significant difference between each period. As a result of the study, although no statistically significant results were obtained for the campus-wide data, it was determined that the study conducted during the pandemic period for recyclable wastes created a significant difference. In line with the data obtained as a result of the study, it has been revealed that a structure should be established in coordination with the zero waste policy, especially regarding the management of recyclable waste. In this direction, zero waste policy and regional improvement studies for the campus area were evaluated.