Eskişehir, Tarihi Odunpazarı Bölgesinde Roma ve Bizans dönemlerine ait taş eserler ve mimari devşirme kullanımı

Abstract

Yüksek lisans tezinin ana konusunu Tarihi Odunpazarı Bölgesi’ndeki Türk dönemi yapılarında ve yapıların yakınlarında yer alan devşirme malzemeler ile süslemeleri oluşturmaktadır. Odunpazarı İlçesi’ne bağlı ve bölgenin tarihi sınırlarını oluşturan Arifiye, Şarkiye, Paşa, Orta, Dede, Akcami, Alanönü ve Karapınar Mahalleleri’nde yaptığımız araştırmalarda dağınık ya da devşirme olarak kullanılmış 77parça tespit edilmiştir. Değerlendirmesi yapılan bu parçaların süsleme repertuarları, mermer tipleri, mimari ve litürjik işlevleri incelenmiştir. Her iki grup içerisinde incelemesini yapamadığımız ürünler tarımsal üretim ile doğrudan ilişkilendirilmiştir. Mimari işlevli yapı elemanlarının büyük bir çoğunluğunu sütunlara ait parçalar, litürjik mobilyalara ait olan elemanları ise templon kuruluşlarında karşılaştığımız arşitrav ve korkuluk payeleri oluşturmaktadır. Tarımsal üretim elemanları ise üç pres ağırlık taşı, üçmortar ve bir değirmen taşı olarak tespit edilmiştir. Malzeme kullanımlarının büyük çoğunluğunu Dokime ion mermerleri ve kireç taşı oluşturmaktadır. İşçilikleri yakın çevredeki örnekleriyle benzerlikler göstermektedir.

The main subject of the master's thesis is the spolia materials and decorations in the Turkish period buildings in the Historical Odunpazarı Region and near the buildings. In the researches we conducted in Arifiye, Şarkiye, Paşa, Orta, Dede, Akcami, Alanönü and Karapınar Neighborhoods, which are connected to the Odunpazarı District and form the historical boundaries of the region, 77 pieces of scattered or reused pieces were identified. The ornamental repertoires, marble types, and architectural and liturgical functions of these evaluated pieces were examined. The products that we could not analyze in both groups were directly associated with agricultural production. Most of the structural elements with architectural functions are the pieces belonging to the columns, and the elements belonging to the liturgical furniture are the architraves and balustrades that we encounter in the templon establishments. Agricultural production elements were identified as three pressing weight stones, three mortars, and a millstone. The majority of material used are Dokimeion marble and limestone. Their workmanship shows similarities with the examples in the immediate area.