Üsküp'te yaşayan müslüman toplulukların değerler dünyası üzerine sosyolojik bir değerlendirme

Abstract

Üsküp, 1991 yılında Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti'nden ayrılıp bağımsızlığını kazanan Makedonya Cumhuriyeti'nin başkentidir. Balkanların en eski şehirlerinden biri olup, bölgede gerek coğrafi konumu gerekse demografik yapısı ve kültürel zenginliği itibariyle büyük öneme sahiptir. Farklı etnik kökene ve kültürlere sahip olan milletleri barındırması bakımından adeta Balkanların minyatürü görünümündedir. Tarih içinde bu etnik ve kültürel farklılıklar bazı dönemlerde bölgenin bir zenginliği olarak kabul edilip burada yaşayan topluluklar hoşgörü içinde yaşamlarını sürdürdükleri gibi bazı dönemlerde de aralarında ciddi sorunlar yaşanmış, kanlı savaşlara sahne olmuştur. Savaşların yapıldığı ve düşmanlıkların körüklendiği her dönemde gerek şehrin dokusu gerekse burada yaşayan topluluklar büyük maddî ve manevî zararlara uğramıştır. Osmanlının gerilemesi ve Balkanlardan çekilmesiyle birlikte tüm Balkan Yarımadasında olduğu gibi Üsküp'te de var olan huzurun ve hoşgörünün yerini huzursuzluk, nefret ve düşmanlığa bıraktığını görmekteyiz. Gerek komünist rejim gerekse daha sonraki dönemde İslam düşmanlığı had safhaya ulaşmış, Müslüman topluluklara yönelik baskı ve şiddet uygulanmıştır. Günümüzde dahi Müslümanlar büyük bir baskı ve sıkıntı altında yaşamaktadırlar. Bu çalışmamızda Üsküp Müslümanları için sancılı geçen bağımsızlık süreci ve sonrasında onların manevî değerleri, değerlerini yaşama ve yaşatmada çektikleri sıkıntıları, buna bağlı olarak da onlarda oluşan değer dünyalarını sosyolojik olarak değerlendirmeye çalışacağız.

Skopje is the capital city of the Republic of Macedonia, which separated from Socialist Union of Yugoslavia in 1991. Being one of the most ancient countries in Balkan Peninsula Macedonia has been an important area for its cultural, demographic and geographic sides. For this reason Macedonia may be called a miniature of Balkan Peninsula for having different peoples with different ethnical and cultural background. Through history this cultural differency sometimes received as a cultural richness and people lived in peace and harmony and sometimes received as a very center of the problems so disorders and wars occurred. During war times all people and groups living in the city and Skopje itself suffered too much. After Ottoman Empires weakness and its total withdrew from Balkan Peninsula current peace and tolerance replaced with disorders and wars like other parts of the peninsula. During communist era and following period hostility towards Islam was very strong and Muslim communities came under attack in every aspect of life. Even today Muslims suffer from different pressures. In this study we try to find out the structure of the moral values of Muslims in Skopje during those hard times and have a sociological look at their straggle to maintain their values and how they practised them.