Kur'ân'da tayyib ve habîs kavramları

Abstract

Araştırmada, Kur'ân'ın iki temel kavramı olan "tayyib" ve "habîs" ele alınmıştır. Bu kavramları Kur'ân bütünlüğü içerisinde açıklamak, çalışmanın temel amacıdır. Bu vesîleyle çalışmada konulu tefsir yönteminden yararlanılmış, etimolojik ve semantik tahlil yapılmıştır. Araştırma; giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde, incelenecek temel sorundan bahsedilmiş; problemin çözümünde başvurulan yönteme değinilmiş ve araştırmada yararlanılan kaynaklara işaret edilmiştir. "Tayyib" kavramının ele alındığı Birinci Bölüm'de, "Tayyib Kavramının Lügavî Tahlîli" başlığında, kavramın sözlük ve terim anlamlarına yer verilmiştir. "Tayyib Kavramının Kur'ânî Tahlîli" başlığında, ilgili kavram ile türevlerinin Kur'ân'daki kullanımlarına ve içerdiği anlamlara etraflıca değinilmiştir. "Kur'ân'da Tayyib İle Anlam Yakınlığı Olan Kavramlar" başlığında ise, sözlükte ya da Kur'ân'da taşıdığı anlam dolayısıyla "tayyib" ile ilişkili kavramlar belirlenmiş ve işlenmiştir. Araştırmanın İkinci Bölüm'ünde ise "habîs" kavramı incelenmiştir. "Habîs Kavramının Lügavî Tahlîli" başlığında, kavramın sözlük ve terim anlamlarına işaret edilmiştir. "Habîs Kavramının Kur'ânî Tahlîli" başlığında, bu kavram ile türevlerinin Kur'ân'daki kullanımları ve taşıdığı manalar üzerinde genişçe durulmuştur. "Kur'ân'da Habîs İle Anlam Yakınlığı Olan Kavramlar" başlığında ise, ilgili kavram ile lügavî veya Kur'ânî açıdan anlam bağı bulunan kavramların tespiti ve incelemesi yapılmıştır. Üçüncü Bölüm'de ise "tayyib" ve "habîs" kavramlarının diğer İslâmî ilimlerdeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda, kavramların hadîslerdeki kullanımına ve taşıdığı bazı anlamlara değinilmiş; Fıkıh'ta, Kelâm'da ve İslâm Ahlâkı'nda nasıl bir işlevi olduğuna ve neye karşılık geldiğine dikkat çekilmiştir. Sonuç kısmında da elde edilen neticelerden genel manada söz edilmiştir. Nihâyet, çalışmada yararlanılan kaynakların sıralanmasıyla araştırmaya son verilmiştir.

This study examines two concetps of "tayyeb" and "habees" in the Qur'an. The main objective of the study is to explain these concepts in the integrity of the Qur'an. Throughout the study, the thematic approach to the Qur'anic exegesis with etimological and semantic analysis is employed. The study is composed of an introduction, three main chapters and a conclusion part. The introduction describes the focus, the method and the sources of the study. The first chapter studies the concept of "tayyeb" with its meaning in dictionary and as a Qur'anic concept under the title of "etimological analysis of the concept"; the usages of it and its derivations in the Qur'an and their meanings under the title of "a Qur'anic analysis of the concept of tayyeb" in detail. Under the title "semantically related concepts with tayyeb in the Qur'an", it determines and studies the semantically related concepts with tayyeb in dictionary or in the Qur'an. In the second chapter, it studies the concepts of "habees". It deals with the concept's meaning in dictionary and as a concept under the title "etimological analysis of the concept"; the usages of "habees" and its derivations in the Qur'an and their meanings under the title of "a Qur'anic analysis of the concept of habees". Under the title "semantically related concepts with habees in the Qur'an", it determines and studies the related concepts that have a semantic relation with "habees". In the third chapter, the study seeks the place of "tayyeb" and "habees" in the other Islamic sciences. In this context, it examines the usage of concepts in the prophetic traditions as well as in Islamic Law, theology and ethics. In the conclusion part, it mentions the results reached throughout the study in general. It concludes with a list of the sources used.