Müze gelirini artırmak için fiyat politikaları ve Ayasofya Müzesine uygulama

Abstract

Bu çalışmada müze gelirlerini arttırmaya yönelik ziyaretçi bileti fiyatları ve bilet fiyatlarındaki değişikliklerin gelire etkileri iktisat kuramı göz önüne alınarak analiz edilmektedir. Ayrıca, gerek gelir ve gerekse müşteri memnuniyeti açısından kapasite kullanımı konusu da irdelenmektedir. İlk olarak Ayasofya Müzesi verileri esas alınarak ziyaret talebinin fiyat esneklikleri hesaplanmıştır. Ancak, müze ziyaretlerinin önemli ölçüde yabancı turist hareketlerine bağlı olduğu ve bu nedenle de büyük ölçüde mevsimsel dalgalanmalar gösterdiği gözlenmiştir. Bu durumun fiyat esnekliğini hesaplarken yapılan "diğer şartlar sabit" varsayımını geçersiz kıldığı saptanmıştır. Bu dalgalanmaları ortadan kaldırmak üzere, fiyat dışındaki diğer etmenler dışlanarak indirgenmiş esneklikler hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular müze ziyaret talebi fiyat esnekliğinin inelastik olduğunu göstermektedir. Ayrıca, kısa dönemde negatif olan fiyat esnekliği uzun dönemde pozitif olmaktadır. Bu durum, ziyaret fiyatının artırarak müze gelirlerinin artırılabileceğine işaret etmektedir. Diğer yandan, fiyat artışından kaynaklanan gelir kayıplarını en aza indirmek için artışların ziyaret sayılarının en düşük olduğu dönemde yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayasofya müzesi ziyaretleri turizm hareketlerine bağlı olarak yaz döneminde yüksek olmakta, kış döneminde ise yarı yarıya düşmektedir. Ayrıca, gün içinde ziyaretler öğlen saatlerinde yoğunlaşmakta, sabah ve akşam saatlerinde oldukça düşük seyretmektedir. Bu durum bir yandan atıl kapasitenin yüksek olması, diğer yandan ise ziyaretçi yoğunluğundan dolayı müşteri memnuniyetsizliğine neden olmaktadır. Sonuç olarak, ziyaretlerin düşük olduğu zamanlar için teşvik edici, yoğun olduğu zamanlar için ise engelleyici fiyat ve promosyon uygulamalarından yararlanılması gerektiği düşünülmektedir.

In this study the effects of museum entrance fees and changes in these fees to the income are analised according theory. Beside capacity utilization is examined in terms of both income and visitor satisfaction Initially price elasticity of visiting demand is calculated using data collected from Ayasofya Museum. Nevertheless, majority of the museum visits are related to foreign visitors' movements and for this reason big scale seasonal fluctuations are observed. These fluctuations invalidate ''other conditions constant'' hypothesis when price elasticity is calculated. Reduced elasticity is calculated only according to price excluding all other variables to eliminate these fluctuations. Results obtained indicate that price elasticity of musem visit demand is inelastic. Besides short term negative price elasticity becomes positive in the long run. This situation points by increasing entrance fees the incomes of museums can be improved. On the other hand, price increases should be applied in the low season to minimize the losses resulting from this practice. Visits to Hagia Sofia Museum are high in the summer in line with tourism season and reduced by half in winter time. Besides, visits are intense during midday but morning and late afternoon visit numbers are low. From one side this congestionis resulting in high idle capacity in morning and afternoon times, from the other side crowded numbers of visitors cause dissatisfaction during midday. It is considered that during busy times implementing discouraging/increased price policies and other times offering encouraging/low price and promotions could be beneficial to increase museum incomes.